دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
منابع و مبانی حقوق عمومی در اسلام
FA
عباسعلی عمید
زنجانی
93781544
محمد علی
محمدی
revhan-38510@yahoo.com
در پاسخ به نیازهای پس از تشکیل حکومت اسلامی، برای استخراج احکام حقوق عمومی از فقه، ضمن تاکید بر سنت نبوی(ص) باید تحولات محتوایی مباحث در کتابهای فقهی را شناسایی و مباحثی را که نیازمند نظریهپردازی هستند، پیش روی صاحب نظران قرار داد.
ورود جدی به این عرصه مستلزم اطلاع از نحوه استناد به ادله اربعه فقهی و مطالعه تطبیقی آرای فقهای بزرگ است. در این میان اعتبار «اجماع» باید مورد عنایت خاص قرار گیرد و بویژه در بخش هایی نظیر حقوق اداری به مفهوم جدید که در گذشته برای فقها مطرح نبوده است میتوان انتظار داشت که تاکید بر ضرورت روشن کردن احکام مربوط به حقوق عمومی سرانجام به کاربردی شدن گستره اجماع، عقل و عرف درکنار کتاب وسنت به منظور توسعه و تبیین مبانی حقوق عمومی منجر گردد.
از میان قواعد عمومی فقهی نیز اصل مصلحت را میتوان به مثابه روحی در کالبد حقوق عمومی از دیدگاه اسلام به شمار آورد و دقت در تعیین و حفظ مرزهای مصلحت مردم و نظام و جلوگیری از بروز تقابل میان آنها یکی از چالشهای اساسی حقوق عمومی در اسلام محسوب میشود.
اصول و قواعد فقهی.,حسبه و امور حسبیه,عدالت,مشروعیت,مصلحت,ولایت
https://jolt.ut.ac.ir/article_19048.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19048_49f1ffa64f0eae6e7c89257c76ef747b.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
ارث کودکان آزمایشگاهی
FA
سیدحسین
صفایی
81939447
سیدعلی
علویقزوینی
34462562
با پیشرفت دانش پزشکی، و امکان درمان ناباروری از طریق پزشکی مسائل متعدد و پیچیدهای در حوزههای اخلاقی، حقوقی، بهداشتی، اجتماعی، روانشناختی، دینی مطرح شده است، که میبایست از طرف پیشوایان دینی از یک سو، حقوقدانان و متخصصان علوم اجتماعی و تربیتی از سوی دیگر به آنها پاسخ مناسب داده شود، تا زمینه مناسب جهت وضع وتدوین قوانینی جامع و راهگشا فراهم گردد.
از جمله مسائل مهمی که در ارتباط با این موضوع در قلمرو مسائل حقوقی مطرح است، وضعیت ارث اطفال ناشی از اهدای اسپرم، اهدای تخمک و اهدای جنین (کودکان آزمایشگاهی)، ارث جنینهای منجمد شده و نیز وضعیت توارث کودکانی است که نطفه آنها پس از وفات صاحب اسپرم یا تخمک منعقد شده است، و این که آیا باید برای جنینهای مزبور نیز همانند جنین در رحم سهم الارث معینی از ترکه مورّث کنار نهاده شود یا خیر؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، محدوده زمانی آن چه مقدار است؟ ما دراین مقاله تلاش کردهایم که با تکیه براصول و قواعد کلی فقه وحقوق و نیز بهره گیری از فتاوای فقها و اندیشههای حقوقی برای سؤالات فوق پاسخ مناسب ارائه نماییم.
ارث جنین منجمد.,اهدای تخمک,اهدای جنین,کودکان آزمایشگاهی,مادر جانشین
https://jolt.ut.ac.ir/article_19049.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19049_44510de19c9bd8546efe139fe8c0f7e3.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
بررسی علم قاضی در فقه و قانون
FA
سید علی محمد
یثربی
33653454
علم قاضی یکی از ادله اثبات دعوا و طرق اثبات جرائم است و چه بسا نزد قائلین به آن بر سایر ادله مقدم باشد. در این مقاله، ادله قائلین به جواز عمل حاکم به علم خویش و محاجه قائلین به عدم جواز ارائه شده است. در نهایت، ادله قائلین به جواز تقویت شده و جانب ایشان را گرفته است، بدون اینکه تفصیلی بین حقالله و حقالناس قائل شود. عناوین استنادی نظر مختار عبارتند از: اجماع، اقوا بودن علم بر بینه، تحقق امر به اجرای حدود با تحقق عنوان جرم، استلزام فسق قاضی یا استنکار از صدور حکم و نیز استلزام عدم وجوب انکار منکر و اظهار حق با عدم دادرسی بر طبق علم خویش، آیات دال بر حکم بما انزل الله و اقامه حق و عدل و روایات عمومی و خصوصی مشعر به آنکه با تبیین و تقویت آنها و ذکر موارد قانونی مربوط فتوای امام خمینی (ره) را نتیجه گرفته و حسن ختام مقاله تلقی نموده است.
اثبات,ادله,اقرار,علم قاضی,فقه,قانون
https://jolt.ut.ac.ir/article_19050.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19050_fb220b2a564d23500296b18a13ff2d06.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
همانندسازی انسان احکام فقهی و پیآمدهای حقوقی
FA
عصمت السادات طباطبایی
لطفی
estaf39@yahoo.com
همانندسازی انسان و احتمال ایجاد نسلی بدون لقاح اسپرم و تخمک از جمله مسائل مستحدثه (نوظهور) در فقه است که احکام آن بررسی بیشتری میطلبد. جواز یا حرمت همانندسازی تولیدی، نسب ناشی از این عمل، احکام مربوط به نکاح، حق ارث و حضانت کلون (همانند)، به صورت استدلالی، محورهای اصلی بحث این مقاله میباشند. بر خلاف اهل تسنن، بیشتر علمای شیعه معتقدند که همانندسازی ذاتا جایز است، گرچه ممکن است انجام دادن آن در سطح گسترده، به لحاظ تبعات منفی، ممنوع گردد. در همانندسازی صورتهای مختلفی مفروض است و با توجه به عوامل دخیل در قرابت ممکن است روابط نسبی متفاوتی ایجاد نماید. احکام نکاح، حق ارث و حضانت کلونها تابع اثبات رابطه نسبی بین کلون و عوامل دخیل در تکون آن است. در فرض عدم اثبات قرابت، رعایت جانب احتیاط، بویژه در نکاح، رجحان دارد.
حقوق,فقه,مسائل مستحدثه,همانندسازی انسان
https://jolt.ut.ac.ir/article_19051.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19051_35ced85390f6b8753fb2dcca0f8e04f4.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
بررسی مشروعیت دادگاه خاص عراق (دادگاه عالی کیفری عراق)
FA
مهدی
حدادی
27615466
تردیدی وجود ندارد که صدام و اعضای حزب بعث باید برای جنایتهای بی شماری که مرتکب شدهاند محاکمه میشدند؛ لیکن آنچه در خصوص این تعقیب و محاکمه مهم میباشد، محکمه صالح برای رسیدگی است. اگرچه جنگ ائتلاف به رهبری ایالات متحده امریکا علیه عراق از دیدگاه حقوق بینالملل غیر قانونی است؛ بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو 1949 به نظر میرسد که ائتلاف مذکور به عنوان قدرت اشغالگر به تاسیس چنین محکمهای، البته با محدودیتهای مشخص مندرج در این کنوانسیون، توانمند باشد. از طرف دیگر: پس از روی کار آمدن حکومتهای قانونی در عراق از طریق انتخابات و تایید کار دادگاه توسط آنها، دادگاه مذکور مشروعیت لازم را به دست آورده است، هرچند تاسیس یک دادگاه مختلط بینالمللی ـ عراقی، میتوانست گزینه بهتری باشد.
جرایم بینالمللی,دادگاه ویژه عراق,کنوانسیون چهارم ژنو 1949,محاکم بینالمللی,محاکم ملی
https://jolt.ut.ac.ir/article_19052.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19052_815716fd31ddcf6198cd727deb9d389f.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
حق اعیان در حقوق ثبت و دعاوی مرتبط با آن
FA
عباس
سلمانپور
42747643
با گسترش روزافزون ابعاد زندگی اجتماعی و افزایش جمعیت شهری و روستایی و بالا بودن میزان ساخت و ساز و بعضا تداخل و تزاحم حقوق اشخاص و بروز مشکلات عدیدة ثبتی برای مردم و توقع آنان از قوانین و مقررات موجود ثبتی در تثبیت و تحکیم حقوق مشروع و قانونی خود، اشراف حقوقدانان به مقررات مربوط به ثبت اسناد و املاک و شناخت کافی آنان از حقوق و تکالیف مقرر در آن ضروری است.
در این مقاله، یکی از انواع حقوق مالی تحت عنوان حق اعیان و جایگاه آن در حقوق ثبت و نیز دعاوی گوناگونی که از آن ناشی میشود، مورد بررسی قرار گرفته، این نتیجه حاصل گردید که صاحب حق اعیان که در واقع مالک بنای احداثی در عرصه متعلق به غیر است؛ حق تجدید بنا و همچنین حق انتقال بنا به غیر را داشته و مجاز به اخذ سند مالکیت ثبتی نیز میباشد. هر چند این بررسی مختصر است، لیکن در خصوص موضوع میتواند فتح بابی برای مطالعات بیشتر و دقیق تر خوانندگان محترم باشد.
حق اعیان,حق عینی,حق مالی,حقوق ثبت,عین
https://jolt.ut.ac.ir/article_19053.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19053_7502cf82fdb6052f3f27ca1a9982129d.pdf
دانشگاه تهران
مجله علمی "حقوق خصوصی"
2008-840X
2423-6209
4
11
2007
02
20
مطالعه تطبیقی مهلت عادله
FA
علیرضا
اسماعیلآبای
ismailabadi@qc.ut.ac.ir
یکی از نتایج اصل یگانگی اجرای تعهد و مفاد آن این است که طلبکار را نمیتوان به پذیرش بخشی از موضوع تعهد مجبور کرد، یا تمام یا بخشی از موضوع تعهد را در زمانی غیر از موعد مقرر پرداخت؛ زیرا پرداخت موضوع یا بخشی از آن در غیر موعد مقرر از ارزش آن میکاهد و به زیان طلبکار است. با این همه، انصاف و عدالت گاه سبب نادیده گرفتن اصل میشود و دادرس را بر آن میدارد که برای اجرای تعهد، مهلتی به متعهد بدهد تا متعهد به عسر و حرج نیفتد که این مهم در ماده 277 ق.م منعکس شده است؛ ولی گستره آن در حقوق ایران مبهم مانده و رویه قضایی رغبتی بدان نشان نداده است. اکنون پرسش این است که آیا نهاد مهلت عادله یا اجل قضایی مبتنی بر اعساراست یا مبنای گستردهتری دارد و بالاخره آیا امکان دادن مهلت عادله یک قاعده است یا یک حکم استثنایی؟ چنین مینماید که هرچند دو نهاد اعسار و مهلت عادله با یکدیگر متفاوتند، رویه قضایی میان این دو نهاد تفاوتی ننهاده است.
انصاف,اوضاع و احوال,مهلت عادله,وضعیت مدیون
https://jolt.ut.ac.ir/article_19054.html
https://jolt.ut.ac.ir/article_19054_feb8d5e5597f980bb402a90bc0193267.pdf