تحلیل شرکت از دیدگاه اقتصادی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق، پردیس قم، دانشگاه تهران

چکیده

یکی از نهادها و بسترهای حقوقی که همراه با نظام سرمایه‌داری مبتنی بر انقلاب صنعتی به مفهوم جدید به وجود آمد. «شرکت» است. در طول تاریخ، شرکت فراز و فرودهایی را پشت سر گذاشته است ؛ تحول اشکال اولیه آن به شکل مدرن ِ امروزی همراه با تحولات اجتماعی و اقتصادی توأم بوده است. نظام سرمایه‌داری با ایجاد نهاد شرکت، وارد مرحله جدیدی از سازماندهی اجتماعی شده است. از بُعد اقتصادی، شرکت تنها یک شخصیت حقوقی به شمار نمی‌آید، بلکه ابزاری جهت هدایت و سازماندهی فعالیت‌های اقتصادی است. امروزه، تعامل بین دولت و اقتصاد به تعامل بین دولت و شرکت‌های بزرگ تغییر یافته است. در رویکرد اقتصادی، شرکت از مفهوم سنتی خود که تنها توافقی بین دو یا چند مؤسس برای انجام عملیات تجاری است، جدا گردیده و به عنوان یک سازمان حقوقی و اقتصادی نگریسته می‌شود. در ایران، توجهی به زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شرکت نشده است و حقوق‌دانان نیز تنها از منظر قوانین به شرکت نگاه نموده‌اند، برای تشخیص مبانی حقوقی شرکت بایستی به مفهوم اقتصادی آن نیز توجه نمود، تا زمانی که ماهیت و طبیعت اقتصادی شرکت بررسی نشود، نمی‌توان راه کارهای مؤثر حقوقی در جهت اصلاح ساختارهای درونی شرکت ارایه کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Commercial companies have gone through various developments in history. The Iranian lawyers have generally focused on the legal aspect of a company and paid little attention to its economic aspect. From a legal point of view, a company is not a mere legal entity, but it is also a tool for the organization and direction of economic activities. Nowadays, the company has gone far from its traditional definition and is much regarded as an economic entity with which governments have to interact. This paper aims at dealing with the issue of companies from an economic point of view, discussing four major economic theories, namely neoclassic theory, agency theory, transaction cost theory and property right theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agency theory
  • Companies
  • economic theories
  • neoclassic theory
  • transaction cost theory