بررسی سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی ایران در پرتو اصول سرمایه‌گذاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، حقوق عمومی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، دانشکدة حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

صندوق­های بازنشستگی به­عنوان سرمایه­گذاران نهادی، به‌موجب اسناد مصوب سازمان­های بین­المللی شامل اتحادیة بین‌المللی تأمین اجتماعی، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، بانک جهانی و سازمان بین‌المللی کار در سرمایه­گذاری­های خود باید از اصولی مانند داشتن اهداف مشخص، تعادل امنیت و سودآوری، استقلال از مداخلات دولت و مسئولانه‌بودن سرمایه­گذاری، پیروی کنند. با توجه به آنکه تبعیت صندوق­ها از این اصول، موجب تقویت منابع مالی و توانایی آن‌ها در ایفای تعهدات در برابر بیمه­شدگان و در نهایت، تضمین حق بر تأمین اجتماعی اعضای صندوق خواهد شد، در نظام حقوقی بیشتر کشورها، پیروی صندوق­ها از این اصول نظام­مند شده است. این مقاله که با رویکرد تطبیقی به رشتة تحریر درآمده است، پس از تبیین هر یک از اصول سرمایه­گذاری، تأثیر مشکلات کنونی صندوق­های بازنشستگی ایران بر تضعیف یا نقض این اصول را بررسی کرده است. یافته­های این مقاله نشان داد صندوق­های بازنشستگی ایران برای رهایی از بحران مالی یا دستیابی به سود بیشتر، در موارد متعدد با تخطی از برخی مقررات قانونی، این اصول را نقض کرده­اند، به‌طوری که این امر موجب نادیده‌گرفته‌شدن برخی اصول حاکم بر بیمه­های اجتماعی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Review of Investment of Iran's Pension Funds in light of Investment Principles

نویسندگان [English]

  • Morteza Rostami 1
  • Seyyed Ahmad Habibnezhad 2
1 Ph.D. Student in Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

In last two decades, active pension funds in Iran have been faced with several financial difficulties mostly caused by investment mechanisms employed by such funds. Pension funds follow several investment principles consisting of clarity of objectives, balance of profitability and security, independence from government interferences and having responsible investment. Such principles have been emphasized by the international organizations such as ISSA, OECD, ILO and World Bank. Following these principles would strengthen financial resource of the fund and, ultimately would guarantee the rights of the stakeholders. Thus, in many countries, the pension funds follow these principles. However, the Iranian pension funds have violated such principles in many respects. This article through a comparative study will examines to what extant the difficulties experienced by Iran’s pension funds are attributable to non-respecting of recognized investment principles governing such pension funds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Investment
  • Lack of efficiency
  • Pension funds
  • Principles of investment
1 . احمدزاده، عزیز و همکاران (1393). تحلیلی بر روش­های ارزیابی کارایی بازار سرمایه در ایران. فصل‌نامة تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شمارة 17، صفحات 13-12.
2. اسدی، محمدرضا (1380). بررسی نظام حاکم بر بازنشستگی در حقوق ایران. پایان­نامة کارشناسی ارشد حقوق عمومی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
3. اسکندری، حمید و همکاران (1394). مطالعة سازوکار صندوق­های بازنشستگی اختیاری. چاپ نخست، زیرنظر بورس اوراق بهادار تهران؛ مدیریت تحقیق و توسعه، تهران.
4. جلیلی، طیبه (1388). سرمایه­گذاری صندوق­های بازنشستگی؛ الزامات-تجارب جهانی. تهران: سازمان بازنشستگی کشوری.
5. جلیلی، طیبه، و مسلمی، رضا (1393). شناسایی و اولویت­بندی عوامل مؤثر بر تسهیل اجرای سیستم بازنشستگی چندلایه. فصل‌نامة پژوهش‌نامة بیمه، شمارة 2، ص 205.
6. رستمی، ولی، و حسینی­پور، مجتبی (1388). نظارت مالی بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی. فصلنامة حقوق، شمارة 4، ص 193.
7. روغنی­زاده، مصطفی (1384). تحلیل ریاضی بر وضعیت صندوق­های بازنشستگی ایران و طراحی سیستم بهینه برای صندوق­های یادشده. قم: صحفی.
8. ریاضی، محسن (1394). پله‌پله تا سرمایه­گذاری. ماهنامة قلمرو رفاه، شمارة 6، صفحات 33-30.
9. شاه­شرقی، محسن (1395). ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی؛ آتش زیر خاکستر اقتصاد ایران. هفته­نامة دولت و ملت، شمارة 10، ص 8.
10. صندوق بازنشستگی کشوری (1394). گزارش وضعیت صندوق بازنشستگی کشوری. تهران: دفتر برنامه‌ریزی و توسعه سیستم­ها.
11. کاویانی، کوروش (1384). تحلیل حقوقی واگذاری بیمة اجتماعی به بخش خصوصی. فصل‌نامة تأمین اجتماعی، شمارة 23، ص 245.
12. کریمی، مظفر (1390). تنظیم فعالیت­های اقتصادی صندوق­های بازنشستگی در راستای قانون اجرای سیاست­های کلی اصل 44 قانون اساسی. تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
13. مؤسسة سیاست­پژوهی صندوق بازنشستگی کشوری (1395). مدیریت اقتصادی صندوق­های بازنشستگی؛ رهیافت­هایی از تجارب جهانی. تهران: آهنگ آتیه.
14. نصیری­ اقدم، علی، و فاتحی­زاده، محسن (1390). سهم بخش خصوصی و بخش عمومی از واگذاری شرکت­های دولتی. فصل‌نامة جستارهای اقتصادی، شمارة 16، ص 29.
15. نوربخش، سیدتقی (1393). تأمین اجتماعی جولانگاه جناح­های سیاسی و باندهای اقتصادی نیست. ماهنامة قلمرو رفاه، شمارة 2، ص 4.
16. ورمزیاری، حجت (1392). تحلیل نظام تأمین اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر ایران با تأکید بر بیمة اجتماعی. تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (دفتر مطالعات زیربنایی).
17. هالزمن، رابرت (1380). رویکرد بانک جهانی در مورد اصلاح نظام بازنشستگی. ترجمة محمدرضا صالح­پور، فصل‌نامة تأمین اجتماعی، شمارة 8، ص 101.
DiBartolomeo, D. (2012). The ten fundamenttals of pension fund risk management. Northfield Research.
21 - Hierzig, S. (2015). Swiss pension funds and responsible investment. Available at: https://shareaction.org/wp-content/uploads/2016/05/WWFEnglishReport.pdf,(12/01/2017)
22 - Dobra, M., & H. Lubich, B. (2013). Public pension governance and asset allocation. The Business and Economics Research Journal.(Vol. 6.).
23 – ILO (1982). Convention No. 157; Convention concerning the Establishment of an International System for the Maintenance of Rights in Social Security.
24 – ILO (1989). Report of Committee of Experts on the Application of Conventions and Recommendations. Available at:http://www.ilo.org/, (11/01/2017)
25 - Inderst, G.(2014). Pension fund investment in infrastructure: lessons from Australia and Canada. Rotman International Journal of Pension Management,(Vol.7; Issue: 1).
26 - Ingram, D. (2015). A guide to responsible investment reporting in public equity, Version 1.
27 - ISSA (2013). ISSA good governance guidelines for social security institutions, 2013.
28 - --------- (2017). Guidelines on investment of social security funds. Turin.

29 - Newlands, Ch., & Dines, T. (2015). Large UK pension funds push asset managers to invest responsibly,Financial Times.

30- OECD (2014). Annual survey of investment regulation of pension funds, published by Secretary-General of the OECD.
31- -------- (2016). Annual survey of large pension funds and public pension reserve funds; report on pension funds̛ long-term investments 2015, Ed. by: Joel Paula & Others, published by Secretary-General of the OECD.
32 - ------- (2006). OECD guidelines on pension fund asset management, insurance and private pensions committee and working party on private pensions.
33 - -------- (2015). Pension markets in focus, published by Secretary-General.
34 - -------- (2007). Recent trends and regulatory implications of socially responsible investment for pension funds.
35 - Royal Borough of Kensington and Chelsea (2015). Investment committee report; pension fund statement of investment principles, London.
36 - Schücking, H. (2014). Dirty & Dangerous; The Norwegian Government Pension Fund’s Coal Investments, Published by urgewald, Framtiden i våre hender and Greenpeace Norway.
37 - Tamagno, E. (2001). Investing social security funds: principles and considerations. Twelfth Regional Conference for Asia and the Pacific of the International Social Security Association.
38 - UK National Association of Pension Funds (2013). Responsible investment guide 2013, Available at:http://www.plsa.co.uk/, (11/01/2017).
39 -World Bank Group (2000). Portfolio limits: Pension investment restrictions compromise fund performance. World Bank Pension Reform Primer.
40- World Bank (2003). Islamic republic of Iran the pension system in Iran: challenges and opportunities (Report No. 25174-IR).
41 - --------------- (2015). World Bank Group pension plan signs on to principles for responsible investment, Available at: http://beta.worldbank.org/,(11/01/2017)