عکس: جلوه‌ای از هنر یا تقلید صرف؟ جایگاه آثار عکاسی در نظام حقوق مالکیت ادبی و هنری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق مالکیت فکری، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه حقوق مالکیت فکری، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

با اختراع دوربین عکاسی این پرسش مطرح شد و همچنان مطرح است که «آیا عکس می‌تواند به عنوان یک اثر هنری حمایت شود؟» از طرفی، دوربین ابزاری مکانیکی است که تأثیر آن در خلق عکس انکارکردنی نیست و همین واقعیت تفاوت اساسی عکس با آثار هنری از قبیل نقاشی است؛ لذا برخی معتقدند عکس تنها واقعیت موجود را نقل می‌کند و فاقد اصالت لازم برای حمایت‌پذیری به‌عنوان اثر هنری است. از طرف دیگر، نمی‌توان نقش عکاس را به‌عنوان کسی که از دوربین برای خلق عکس بهره می‌برد و از بین گزینه‌های مختلف دست به انتخاب زده و یکی را برمی‌گزیند نادیده گرفت. در نتیجه عده‌ای عکس را حاصل خلاقیت عکاس و واجد اصالت و لذا اثری هنری دانسته‌اند که باید حمایت شود. نظر اخیر در حقوق بیشتر کشورها و اسناد مهم بین‌المللی مانند کنوانسیون برن پذیرفته شده است. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی، نحوۀ حمایت و احراز اصالت عکس و موضوعات مرتبط با آن در حقوق داخلی کشورها و اسناد بین‌المللی بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Photography: A Manifestation of Art or a Mere Imitation? The Status of Photographic Works in Literary and Artistic Property Law System

نویسندگان [English]

  • Mostafa Bakhtiarvand 1
  • Nafise Mostaghel 2
1 Assistant Professor, Intellectual Property Law Department, University of Qom, Qom, Iran
2 M.A Graduate, Intellectual Property Law Department, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

With the invention of camera a question arose and is still in place whether photography can be protected as an artistic work? On one hand, camera is a mechanical tool with an undeniable role in the creation of a photo and this fact is the main difference between it and other artistic works such as painting. Therefore, some believe that a photo quotes only the reality and is void of the originality necessary for being protected as an artistic work. On the other hand, the role of photographer as the one who uses camera to create the photo and makes choices among the available options and selects one may not be ignored. Hence, some consider photo as the result of photographer’s creativity which is original and is an artistic work that must be protected. The latter opinion has been accepted in the law of most countries and important international documents including Berne Convention. In this article, through a descriptive-analytic method, the way to protect photo and determine its originality and related topics have been studied in the national laws and international documents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artistic work
  • Originality
  • Literary and Artistic Law
  • Photo

مراجع

  1. اسماعیلی، محسن (1384). آثار مورد حمایت در حقوق مالکیت‌های ادبی و هنری ایران و شرایط آن. فصلنامۀ پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شمارۀ 28، زمستان 1384، صفحات 7 - 35.
  2. امامی، اسدالله (1393). حقوق مالکیت معنوی. جلد اول، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
  3. جعفری، علی (1393). بررسی حقوقی ضابطۀ اصالت آثار ادبی و هنری (همراه با نقد رأی دادگاه شعبه 1083 دادگاه عمومی کیفری تهران). فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، شمارۀ 65، بهار 1393، صفحات 15- 36.
  4. زرکلام، ستار (1393). حقوق مالکیت ادبی و هنری. چاپ سوم، تهران: نشر میزان.
  5. شبیری زنجانی، سید حسن (1389). پیش‌نویس لایحۀ جامع قانون حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط. دبیرخانۀ شورای عالی اطلاع‌رسانی.
  6. صفائی، سیدحسین (1350). مالکیت ادبی و هنری و بررسی قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان (2)، بخش سوم، حقوق مادی پدیدآورنده. نشریۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 7، شمارۀ 0، پاییز 1350، صفحات 109 - 132.
  7. صفائی، سید حسین، قاسم‌زاده، سید مرتضی (1389). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. ویراست چهارم، تهران: سمت.
  8. لایحۀ حمایت از مالکیت فکری (1393).

 

 

  1. Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS), 1994.
  2. Ramalho, Ana (2016), The Competence of the European Union in Copyright Lawmaking, Springer.
  3. Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, 1886.
  4. Bruce, Teresa. M. (2012). In The Language Of Pictures: How Copyright Law Fails To Adequately Account For Photography. WEST VIRGINIA LAW REVIEW, No 13-10, Vol 115, pp.93-157.
  5. Directive 2006/116/EC of the European Parliament and of the Council of 12 December 2006 on the term of protection of copyright and certain related rights (the Term Directive).
  6. Eechoud, Mireille Van (2012), Along the Road to Uniformity Diverse Readings of the Court of Justice Judgments on Copyright Work, 3 (2012) JIPITEC, 1, pp.60-80.
  7. Goldstein, Paul (2001),International Copyright: Principles, Law, and Practice, Oxford University Press.
  8. Guadamuz, A. (2016). The monkey selfie: copyright lessons for originality in photographs and internet jurisdiction. Internet Policy Review, 5(1). DOI: 10.14763/2016.1.398.
  9. Hughes, Justin.(2012). The Photographer’s Copyright- Photograph As Art, Photograph As Database. HARVARD JORNAL OF LAW & TECHNOLOGY, 25(2), pp.1-88.
  10. Irini, Stamatoudi, Torremans, Paul (2014), EU Copyright Law: a Commentary, Edward Elgarorge.
  11. Judge, Elizabeth F., Gervais, Daniel (2009), Of Silos and Constellations: Comparing Notions of Originality in Copyright Law, CARDOZO ARTS & ENTERTAINMENT, Vol. 27:375, pp.375-408.
  12. Kogan, Terry (2017), How Photographs Infringe, VAND. J. ENT. & TECH. L. [Vol. XIX:3:353. pp.353-413.
  13.  Kogan, Terry. S.(2015).The Enigma of Photography, Depiction, and Copyright Originality. S.J. QUINNEY COLLEGE OF LAW RESEARCH PAPER, 125(2), pp.869-937.
  14. Kogan,Terry. S.(2012). Photographic Reproductions, Copyright and the Slavish Copy. COLUMBIA JOURNAL OF LAW & THE ARTS, 35(4), pp.445-502.
  15. Margoni, Thomas. (2014). The Digitisation Of Cultural Heritage: Originality, Derivative Works And (Non) Original Photographs. INSTITUTE FOR INFORMATION LAW (IVIR) - FACULTY OF LAW. UNIVERSITY OF AMSTERDAM, 1-69.
  16. Reinbothe,  Jorge,  Lewinski,  Silke Von (2015), The WIPO Treaties on Copyright: A Commentary on the WCT, the WPPT, and the BTAP, Oxford University Press.
  17. Subotnik, Eva. E. (2016). The Author Was Not an Author: The Copyright Interests of Photographic Subjects from Wilde to Garcia. COLUMBIA JOURNAL OF LAW & THE ARTS, 39(3), pp.449- 461.
  18. Universal Copyright Convention (UCC), 1952.
  19. Vaver, David (2002), Principles of Copyright, Cases and Materials, WIPO Publications.
  20. WIPO Copyright Treaty (WCT), 1996.

 

مجله علمی
دوره 14، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 199-216

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار