حمایت از حقوق معنوی هنرمندان مجری اثر در حقوق ایران، فرانسه و اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشیار گروه حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به انعکاس شخصیت هنرمندان مجری در اجراهای ایشان، این سؤال مطرح است که «آیا ایشان از حقوق معنوی برخوردارند؟». قانون مالکیت فکری فرانسه، با الهام از قواعد حقوق ادبی و هنری، حق ولایت و حق حرمت را برای هنرمند مجری پذیرفته است. رویۀ قضایی و دکترین حقوقی این کشور، برای تکمیل حمایت، از راه‌های دیگری نیز مدد جسته‌اند. با توجه به عدم تصریح متون قانونی ایران، دربارۀ هنرمندان مجری و حمایت از منافع معنوی ایشان، لاجرم حمایت از این منافع از سایر راه‌ها شایسته و بایسته است. در این راستا استفاده از ابزار حقوق قراردادها، حقوق عام مربوط به شخصیت و نیز قواعد مسئولیت مدنی تاحدودی راه‌گشاست؛ البته تأمین مناسب حقوق معنوی ایشان نیازمند قانون‌گذاری ویژه و پیش‌بینی صریح حق ولایت و حق حرمت و تعیین قلمروِ آن‌هاست. از این‌رو پیشنهادهای تقنینی در لایحۀ حمایت از مالکیت فکری در این زمینه با اصلاحاتی قابل تأیید است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Protection of Moral Rights of Performers in Iranian and French Law and the International Documents

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Mahdi Ghaboli Dorafshan
  • Saeid Mohseni
Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The characteristic of performers reflects in their performances so this question will be arisen whether performers have copyright in their performances. The Intellectual Property Code of France with regard to rules of literary and artistic rights prescribes the rights of attribution and integrity for them. However, the legal precedent and the doctrine also use other approaches for completing the protection in this country. In respect of Iranian regulations there is no express code or article regarding performers and the ways of protection of their rights, therefore; it is necessary to utilize other proper solutions for protection of their moral rights. For this purpose, it is possible to consider the contract law, general rules related to personality and civil liability law as solutions. However, it is required to have especial rules for moral rights and determine the rights of attribution and integrity and their limits for performers. Hence, the rules which are proposed in the Intellectual Property Bill can be acceptable by some alternations.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral Rights
  • contract law
  • Intellectual Property
  • Performers

مراجع

  1. امامی، اسدالله (1386). حقوق مالکیت معنوی. جلد نخست، تهران: نشر میزان.
  2. آیتی، حمید (1375). حقوق آفرینش‌های فکری با تأکید بر حقوق آفرینش‌های ادبی و هنری. تهران: نشر حقوقدان.
  3. حسینی سیستانی، سید علی(1414ق). قاعدة لاضرر و لاضرار. قم: مکتب آیةالله‌العظمى السید السیستانی.
  4. خوئی، سید ابوالقاسم (1411ق). مصباح الفقاهة. جلد نخست، قم: مکتبة الداوری.
  5. روحانی، سید محمدصادق (1413ق). فقه الصادق (ع). جلد چهاردهم، قم: مؤسسة دارالکتاب.
  6. روحانی، سید محمدصادق (1418ق). منهاج الفقاهة. جلد دوم، قم: بی‌نا.
  7. شبیری، سیدحسن و همکاران (1389). پیش‌نویس لایحۀ قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط. تهران: دبیرخانۀ شورای عالی اطلاع‌رسانی.
  8. صادقی، محمود و پورمحمدی، شیما (1386). حقوق اجراکنندگان آثار هنری و ادبی. نامۀ مفید، شمارۀ 61، صفحات 51-76.
  9. صادقی، محمود (1383). تعهد به نفع شخص ثالث در حقوق فرانسه، انگلیس، ایران و فقه امامیه. تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
  10. صفایی، سید حسین، صادقی، محسن، و محسنی، حسن (1385). مطالعۀ تطبیقی حقوق معنوی پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری و دارندگان حقوق مرتبط. فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ 10، شمارۀ 3، صفحات 79-95.
  11. صفایی، سید حسین (1386). حقوق مدنی و حقوق تطبیقی. تهران: نشر میزان.
  12. صفایی، سید حسین و قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1376). حقوق مدنی، اشخاص و محجورین. تهران: سمت.
  13. کاتوزیان، ناصر (1385). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد-ایقاع. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  14. کرنو، ماری، دولامبرتوری، ایزابل، سیرنلی، پیر، و والر، کاترین (1390). فرهنگ تطبیقی حقوق مؤلف و کپی رایت. ترجمۀ علی‌رضا محمدزاده وادقانی و پژمان محمدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  15. کلمبه، کلود(1385). اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان. ترجمۀ علی‌رضا محمدزاده وادقانی، تهران: نشر میزان.
  16. لایحۀ حمایت از مالکیت فکری مصوب 2/7/1393 هیئت وزیران.
  17. محسنی، سعید و قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی (1392). حق افشای اثر ادبی و هنری، مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه. حقوق خصوصی، دورۀ 10، شمارۀ 2، صفحات 349-380.
  18. مصطفوی، سید محمد کاظم(1417ق). مائة قاعدة فقهیة. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  19. موسوی بجنوردی، سید حسن(1419ق). القواعد الفقهیة. جلد نخست، قم: نشر الهادی.
  20. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1379). کتاب البیع. جلد چهارم، تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
  21. Yvaine, Buffelan-Lanore et Virginie Larribau-Terneyre (2010), Droit civil Les obligations, Paris, Dalloz, 12e éd.
  22. Canin, Patrick (2004), Droit commercial, Paris, Hachette supérieure.
  23. Code de la propriété intellectuelle 1992.
  24. Catala, Pierre etc, (2006), Droit Des Obligations (Droit Français- Droit Libanais), Paris, Bruxelles et Beyrouth, LGDJ et DELTA et BRUYLANT, 1re éd.
  25. Colombet, Claude (1976), Propriété littéraire et artistique, Paris, Dalloz.
  26. Desbois, Henri (1966), Le droit d'auteur, Paris, Dalloz, 2e éd.
  27.  FIA (Fédération Internationale des Acteurs) ( 2013), Les droits moraux des artistes interprètes et exécutants; available at: http://fia-actors.com/fr/media/communiques-de-presse/fr/article/les-droits-moraux-des-artistes-interpretes-et-executants-manuel-2013/last visited 8/3/2016
  28. Flour, Jacques, Aubert, Jean-Luc et Savaux, Éric (2002), Les obligations, L'acte juridique, Paris, Armand Colin et Delta, 2e éd.
  29. Frison-Roche, Marie-Anne et Payet, Marie (2006), Droit de la concurrence, Paris: Dalloz.
  30. Krasser, Rudolf (1972), La répression de la concurrence déloyale dans les Etats membres de la CEE, Françoise Urbain, T.4, Paris: Dalloz.
  31. Lucas, A. et H.-J. (2001), Traité littéraire et artistique, Litec, 2e éd.
  32. Namour, Fady, Cabrillac, Séverine, Cabrillac, Rémy et Lecuyer, Hervé (2006), Droit des obligations (Droit Français- Droit Libanais), Paris, Bruxelles et Beyrouth, LGDJ et DELTA et BRUYLANT, 1re éd.
  33. Pessina-Nissard, Stéphane (2004), Droits voisins, Droits des artistes-interprètes: L’“Emergence” des droits, dans Les grands arrêts de la propriété intellectuelle, Paris, Dalloz.
  34. Marty, Gabriel et Raynaud, Pierre (1988), Droit civil, les obligations, T. 1, Paris, Sirey, 2e éd.
  35. Plaisant, Robert (1984), Les droits des artistes interprètes ou exécutants, Le Bulletin du droit d’auteur, Revue trimestrielle d’information, Vol. XVIII, no 4, pp. 3-13.
  36. Pollaud-Dulian, Fréderic (2005), Le droit d'auteur, Paris, Economaca.
مجله علمی
دوره 14، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 217-239

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار