مطالعۀ تطبیقی حقوق مالی اجراکنندگان آثار ادبی و هنری (گستره، اسقاط، انتقال)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اجراکنندگان اثر جزء اشخاص مرتبط با آثار ادبی و هنری هستند. حقوق موضوعة ایران به این دسته اشخاص تصریح نکرده و حقوق مشخصی برای ایشان پیش‌بینی نکرده است؛ درحالی‌که حقوق مالی و معنوی اشخاص یادشده در حقوق فرانسه پذیرفته شده و در عرصة بین‌المللی نیز اسنادی برای حمایت از ایشان تدوین شده است. در این پژوهش، ضمن تبیین گسترة حقوق مالی هنرمندان مجری در حقوق فرانسه و اسناد بین‌المللی، امکان اسقاط این حقوق و ضوابط حاکم بر انتقال آن بررسی و مقررات مرتبط با این موضوع در لایحة حمایت از مالکیت فکری مصوب 2/7/1393 نقد می‌شود. این پژوهش نشان می‌دهد حقوق فرانسه و اسناد بین‌المللی از حقوق مالی اشخاص مزبور در سطحی گسترده حمایت می‌کنند. لایحة حمایت از مالکیت فکری نیز دربردارندة مقرراتی نسبتاً مناسب است. اما، برخی اصلاحات شکلی و در مواردی اصلاحات ماهوی برای حمایت بیشتر از هنرمندان مجری لازم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Comparative Study of Financial Rights of Literary and Artistic Works Performer (Scope, Waiver and Transfer)

نویسندگان [English]

  • Saeed Mohseni
  • Seyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan
Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Performing artists are the persons related to the literary and artistic works in the scope of neighboring rights. Iranian law has not expressly spoken of these persons and has not predicted certain rights for them. However in the French legal system as the leading country in the neighboring rights, financial and moral rights of performing artists has been accepted as well as in the international arena has been codified documents to support these persons. This study seeks in addition to study the scope of financial rights of the performing artists in French law and related international documents, explain possibility or impossibility of waiver of these rights and also the rules governing the transfer of them. In addition, this research is trying to review the regulations related to this issue in intellectual property protection bill, approved by the cabinet Islamic Republic of Iran in 1393/07/02. The results of this research indicate that in French law and international documents, the performing artists have been supported extensively. Although Intellectual property protection bill contains provisions relatively good, but in addition to some formal reforms, in some cases more support of the performing artists requires substantial reforms in this bill too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • performing artists
  • financial rights
  • Intellectual Property
  • neighboring rights
  • Author rights
  1. اصفهانى، محمدحسین کمپانى (1418 ق). حاشیة کتاب المکاسب، ج 4، قم، أنوارالهدى.
  2. انصارى، مرتضى (1415 ق). کتاب المکاسب، ج 5، قم، کنگرة جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  3. ایروانى، على (1406 ق). حاشیة المکاسب، ج 2، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
  4. آزادبیگی، سمیه (1392). «بررسی حقوق هنرمندان مجری در اسناد بین‌المللی و حقوق ایران»، حقوق پزشکی (ویژه‌نامة حقوق مالکیت فکری)، 63 ـ 94.
  5. زرکلام، ستار (1388). حقوق مالکیت ادبی و هنری، چ 2، تهران، سمت.
  6. شبیرى زنجانى، سید موسى (1419 ق). کتاب نکاح، ج 7، قم، مؤسسة پژوهشى راى‌پرداز.
  7. طباطبایى حکیم، سید محسن (1416 ق). مستمسک العروة الوثقى، ج 4، قم، مؤسسة دار التفسیر.
  8. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1415 ق). سؤال و جواب، تهران، مرکز نشر العلوم الإسلامی.
  9. کرنو، ماری و ایزابل دولامبرتوری و پیر سیرنلی و کاترین والر (1390). فرهنگ تطبیقی حقوق مؤلف و کپی‌رایت، ترجمة علی‌رضا محمدزادة وادقانی و پژمان محمدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

10. کلمبه، کلود (1385). اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان، ترجمة علی‌رضا محمدزادة وادقانی، تهران، میزان.

11. لایحة حمایت از مالکیت فکری، مصوب 2/7/1393 هیئت وزیران جمهوری اسلامی ایران.

12. مامقانى، ملاعبداللّه (1350 ق). نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال، قم، مجمع الذخائر الإسلامیة.

13. محسنی، سعید و سید محمدمهدی قبولی درافشان (1394). حقوق ادبی و هنری با مطالعة تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و مصر، مشهد، مؤسسة انتشاراتی پژوهشکدة مطالعات اسلامی در علوم انسانی.

14. میرحسینی، سید حسن (1385). فرهنگ حقوق مالکیت معنوی، ج 2، تهران، میزان.

15. نراقى، محمد (1422 ق). مشارق الأحکام، چ 2، قم، کنگرة نراقیین ملا مهدى و ملا احمد.

16. نوروزی، علی‌رضا (1381). حقوق مالکیت فکری، حق مؤلف و مالکیت صنعتی، تهران، نشر چاپار.

17. Code de la Propriété intellectuelle.

18. Convention internationale sur la protection des artistes interprètes ou exécutants, des producteurs de phonogrammes et des organismes de radiodiffusion (faite à Rome le 26 octobre 1961).

19. Directive 2001/29/CE du Parlement européen et du Conseil du 22 mai 2001 sur l'harmonisation de certains aspects du droit d'auteur et des droits voisins dans la société de l'information.

20. Directive 2006/115/Ce Du Parlement Européen Et Du Conseil du 12 décembre 2006 relative au droit de location et de prêt et à certains droits voisins du droit d’auteur dans le domaine de la propriété intellectuelle.

21. Directive 92/100/Cee Du Conseil du 19 novembre 1992 relative au droit de location et de prêt et à certains droits voisins du droit d'auteur dans le domaine de la propriété intellectuelle.

22. Jolibois, Charle, Rapport fait au nom de la commission spéciale sur le Projet de loi, adopté par la Assemblée Nationale, relatif aux droits d'auteur et aux droits des artistes-interpretes, des producteurs de phonogrammes et de videogrammes et des entreprises de communication audiovisuelle, 1985, accessible à https://www.senat.fr/rap/1984.../i1984_1985_0212_01.pdf.

23. Lucas, A. et H.-J. (2001). traité littéraire et artistique, Litec, 2e éd.

24. Pessina-Nissard, Stéphane (2004 a). Droits voisins, Droits des artistes-interprètes: La Teneure des droits, dans Les grands arrêts de la propriété intellectuelle, Paris, Dalloz, pp. 211-217.

25. Pessina-Nissard, Stéphane (2004 b). Droits voisins, Droits des artistes-interprètes: L’“Emergence” des droits, dans Les grands arrêts de la propriété intellectuelle, Paris, Dalloz, pp. 197-209.

26. Pollaud-Dulian, Fréderic (2005). Le droit d'auteure, Paris, Economaca.

27. Traité de Beijing sur les interprétations et exécutions audiovisuelles (adopté à Beijing, le 24 juin 2012).

28. Traité de l’OMPI sur les interprétations et exécutions et les phonogrammes (adopté à Genève le 20 décembre 1996).

29. WIPO Copyright Treaty (Traité de l’OMPI sur le droit d’auteur).

30. the International Bureau of WIPO (1998), 110 Years of the International Protection of Copyright and Neighboring Rights: Berne 1886 - Geneva 1996, WIPO National Seminar on Copyright and Neighboring Rights, March 1 to March 3, 1998 (Khartoum, Sudan), available at: http://www.wipo.int/meetings/en/details.jsp?meeting_id=3365(last visited 2016/10/25).