کنکاشی بر قاعدة محدود بودن رسیدگی دادگاه در قلمرو خواسته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دکتری حقوق خصوصی پردیس بین‌الملل کیش دانشگاه تهران

چکیده

بی‌تردید یکی از مسائل مهم آیین تنظیم دادخواست و اقامة دعوا قاعدة «تعیین قلمرو رسیدگی دادگاه در محدودة خواسته» است. آنچه در این خصوص مهم و بنیادین جلوه می‌کند مشروعیت و ماهیت و همچنین حدود این قاعده است تا به دور از هر گونه ابهام روشن شود چه معیار و ضابطه‌ای قلمرو رسیدگی دادگاه را تعیین می‌کند و مشروعیت می‌بخشد یا آن را محدود یا به طور کلی ممنوع می‌کند. قاعدة محدود بودن رسیدگی دادگاه در قلمرو خواسته از روح و منطوق مواد مختلف و پراکندة قانون آیین دادرسی مدنی و برخی مبانی فقهی مرتبط با آن قابل استنباط است. یافته‌های تحقیق نشان داد رعایت این قاعدة امری و شکلی در همة مراحل دادرسی لازم و دارای ضمانت اجراهایی است. هرچند استثنائاتی بر این قاعده وارد است، آن استثنائات باید به طور محدود تفسیر شوند تا حرمت این قاعده و سایر اصول و قواعد حقوقی مرتبط با آن، از جمله اصل بی‌طرفی دادرس، حفظ شود. از این رو، محققان در تحقیق حاضر با اتخاذ روش توصیفی‌ـ تحلیلی به دنبال آن بودند که قاعدة یادشده و حدود اختیار دادگاه در افزودن یا کاستن از خواسته و عنوان دعوا را بر اساس اصول حقوقی و برخی مبانی فقهی بررسی کنند و در صورت امکان پیشنهادهایی ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An inquiry on the rule of limitation in court proceedings in scope of object of claim

نویسندگان [English]

  • Fereidoun Nahreini 1
  • Mohammad khakbaz 2
1 Associate Professor in Faculty of Law¸ University of Tehran
2 Ph.D Student of Private Law in Tehran University Kish International Campus
چکیده [English]

Undoubtedly, one of the most important concerns in lodging a petition and initiating a lawsuit is the scope of hearing within the limitations of the petition. Legitimacy, nature of rule and its limits seem to be important in order to clarify based on what criteria the scope of hearing is determined or limited or forbidden. The scope of hearing within the limitations of the petition can be inferred from the spirit and letter of Civil Procedure and some jurisprudential guidelines. The findings show that observance of this imperative procedural rule is a must in all hearing stages and is subject to sanction. There are some exceptions to the subject of the scope of hearing within the limitations of the petition but, these exceptions must be interpreted restrictively in favor of observance of this rule and other legal principles and rules including the principle of Impartiality of Judges. The present descriptive-analytical research examines this rule and the limitations of the court’s authority to add parts to or omit parts of the petition and the lawsuit on the basis of legal principles and jurisprudential guidelines and also it aims to provide some suggestions in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scope of court’s authority
  • object of claim¸ limitations of petition
اجتهادی، عباس و همکاران (1374). گزیده آرای دادگاه‌های حقوقی، تهران، میزان.
اسدی، بهنام (1397). «نگاهی به مسائل مربوط با خواسته»، قانون‌یار، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، د 2، ش 7، صص 483 ـ 491.
افتخارجهرمی، گودرز و مصطفی السان (1396). آیین دادرسی مدنی، تهران، میزان، ج 2.
امامی، سید حسن (1340). حقوق مدنی، تهران، اسلامیه، ج 1.
انصاری، مرتضی (1415 ق). کتاب القضاء و الشهادات، محقق: گروه پژوهش کنگرة بزرگداشت شیخ انصاری، قم، التراث الشیخ الاعظم.
ایران‌شاهی، علی‌رضا (1396). آیین دادرسی مدنی، تهران، دانشگاه پیام نور.
باریکلو، علی‌رضا (1394). مسئولیت مدنی، تهران، میزان.
بروجردی، آقاحسین (1429 ق). جامع احادیث شیعه، تهران، فرهنگ سبز، ج 30.
بهرامی، بهرام (1388). آیین دادرسی مدنی 3 و 4، تهران، نگاه بیّنه.
بهرامی، . اخلاق و آداب قضاوت، قم، معارف.
پژوهشگران دفتر مطالعات و تحقیقات دیوان عالی کشور (1376). مذاکرات و آرای هیئت عمومی دیوان‌ عالی کشور، سال 1374، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات دیوان عالی کشور.
جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1383). مقدمة عمومی علم حقوق، تهران، گنج دانش.
حیاتی، علی‌عباس (1397). قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، میزان.
خاکباز، محمد (1396). عدالت معاوضی و قاعدة موازنه، تهران، مجد، ج 1.
ــــــــــــــ (1398). رسالة عملی در وجه التزام، تهران، مجد.
ــــــــــــــ (1399). عدالت و انصاف در آینة آرای قضایی: گزیده آرا و تحلیل آن‌ها، تهران، جنگل، ج 1.
خالقیان، جواد؛ امید محمدی؛ الهه نوری (1395). بررسی صلاحیت دادگاه خانواده، تهران، اندیشة سبز نوین.
دانش‌پژوه، مصطفی (1390). مقدمة علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، تهران، سمت.
سبحانی، سید جعفر (1418 ق). نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الاسلامیه الغَرآء، قم، مؤسسة امام صادق(ع)، ج 1.
شمس، عبدالله (1393). دورة پیشرفتة آیین دادرسی مدنی، تهران، دراک، ج 1.
طباطبایی، سید علی بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، محقق: محمد بهره‌مند و همکاران،  قم، آل البیت، ج 15.
عاملی، زین‌الدین (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، شارح: سید محمد کلانتر، قم، داوری، ج 3.
غمامی، مجید؛ حسن محسنی (1392). آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران، انتشار.
قاسم‌زاده، سید مرتضی (1389). اصولِ قراردادها و تعهدات، تهران، دادگستر.
کاتوزیان، ناصر (1381). مقدمة علم حقوق، تهران، انتشار.
ــــــــــــــ (1389). عقود معین، تهران، انتشار، ج 4.
مازندرانی، اسماعیل (1411 ق). الرسائل الفقهیه، محقق: سید مهدی رجایی، قم، دار الکتاب الاسلامی، ج 1.
مامقانی، محمدحسن (1316 ق). غایه الآمال فی شرح المکاسب، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، ج 3.
متین‌دفتری، احمد (1381). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تصحیح و مقابله: محمود طاق‌دره و نقی قهرمان‌پور، تهران، مجد.
محسنی، حسن (1391). «مفهوم مرجع قضایی در نظام قضایی کشور»، دادگستری، ش 79، صص 99 ـ 123.
ــــــــــــــ (1391 ). آیین دادرسی مدنی فرانسه، تهران، انتشار، ج 1.
مراغی، سید عبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه، قم، نشر اسلامی، ج 2.
موسوی‌اردبیلی، سید عبدالکریم (1423 ق). فقه القضاء، بی‌نا، ج 2.
نهرینی، فریدون (1393). آیین دادرسی مدنی، تهران، گنج دانش، ج 1.
ـــــــــــــــ (1394). ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران، تهران، گنج دانش.
ـــــــــــــــ (1397). ایستایی اجرای حکم دادگاه، تهران، گنج دانش.
ـــــــــــــــ (1398). آیین دادرسی مدنی، تهران، گنج دانش، ج 2.
هوشمند، مهرداد (1397). قانون پرسشی آیین دادرسی مدنی، تهران، جنگل.
 
References
Ameli, Zeinoddin (1989). Rozatolbahiah Fi Sharhe Allomato Dameshgiah, By Seyed Mohammad Kalantar, Vol. 3, Qom, Davari Publications. (in Arabic)
American Law Institute UNIDROIT (2004). Principles of Transnational Civil Procedure, American.
Andrew tettenborn¸ MA¸ LLB (2002). The law of Restitution in England and Ireland¸ London, Third edition.
Ansari, Morteza (1994). Adjudication and Testimony, Researcher of Research Team of Sheikh Ansari Commemoration Congress, Qom, Sheikh Ansari Publications. (in Arabic)
Asadi, Behnam (2018). A Survey of Issues Related to Relief Sought, Ghanounyar Quarterly, Jahad Daneshgahi Scientific Information Center, Course 2, No 7, pp. 483-491. (in Persain)
Bahrami, Bahram (2009). Civil Procedure III & Iv, Tehran, Negah Bayeneh Publications. (in Persain)
Bahrami, Mohammadkazem (2015). Judgment Ethics & Manners, Qom, Maarif Publications. (in Persain)
Bariklo, Alireza (2017). Civil Liability: Extra-Contractual Obligations, Tehran, Mizan Publications. (in Persain)
Boroujerdi, Aghahossein (2008). Jami Ahadis Shiah, Vol. 30, Tehran, Farhang Sabz Publications. (in Arabic)
Daneshpajouh, Mostafa (2011). An Introduction to Law with an Emphasis on Iranian and Islamic Law, Tehran, Samt Publications. (in Persain)
Eftekhar-M ahromi, Goudarz & Elsan, Mostafa (2017). Civil Procedure, Vol. 2, Tehran, Mizan Publications. (in Persain)
Ejtehadi, Abbas et al. (1995). Selected Writs of Civil Courts, Tehran, Mizan Publications. (in Persain)
Emami, Seyed Hassan (1961). Civil Law, Vol. 1, Tehran, Eslamieh Publication. (in Persain)
G`erad CORNU et Jean Foyer (1996). procedure civile, puf, 3ed.
Ghamami, Majid (2015). Principles of Procedure in terms of Procedure: On the Civil Procedure of France, Vol. 2, Tehran, Enteshar Publications. (in Persain)
Ghamami, Majid & Mohseni, Hassan (2013). Transnational Civil Procedure, Tehran, Enteshar Publications. (in Persain)
Ghasemzadeh, Seyed Morteza (2010). Principles of Contracts and Obligations, Tehran, Dadgostar Publications. (in Persain)
Geoff, Monahan; Susan Carr-Gregg; Essential Contract Law; published (2001) . By Cavendish publishing Australia¸ Tehran¸ cheragh danesh¸ 1392.
Hayati, Aliabbas (2018). Civil Procedure in Contemporary Legal Order, Tehran, Mizan Publications. (in Persain)
Houshmand, Mehrdad (2018). Questions about Civil Procedure, Tehran, Jangal Publications. (in Persain)
Hunt, Martin (1934). A level and level law, By: Mohamad-taghi rafee, Tehran, Majd.
Iranshahi, Alireza (2017). Civil Procedure, Tehran, Payame Noor University Publications. (in Persain)
Jafari-Langroudi, Mohammad-Jafar (2004). An Introduction to Law, Tehran, Ganj-e Danesh Publications. (in Persain)
Katouzian, Naser (2002). An Introduction to Law , Tehran, Enteshar Publications. (in Persain)
Katouzian, Naser (2010). Specified Contracts, Vol. 4, Tehran, Enteshar Publications. (in Persain)
Khakbaz, Mohammad (2017). Commutative Justice and Rule of Balance of Rights and Obligations, Vol. 1, Nature, Applications and Instances, Tehran, Majd Publications. (in Persain)
Khakbaz, Mohammad (2019). A Treatise on Penalty Clause, Tehran, Majd Publication. (in Persain)
Khakbaz, Mohammad (2020). Justice and Equity in Judicial Dedications: Selected Decisions and their Analysis, Vol. 1, Tehran, Jangal Publications. (in Persain)
Khaleghian, Javad; Mohammadi, Omid, Elaheh (2016). Jurisdiction of Family Court, Tehran, Andisheh Sabz Novin Publications. (in Persain)
Mamaghani, Mohamam-Hassan (1971). Ghayatolamal Fi Sharholmakasib, Vol. 3, Qom, Majmaolzakhair aleslamiah Publications. (in Arabic)
Maraghi, Seyed Abdolfatah (1996). Alanavinolfeghhiah, Vol. 2, Qom, Eslami Publications. (in Arabic)
Matini Daftari, Ahmad (2002). Civil and Commercial Procedure by Mahmoud Tagh Dareh and Naghi Ghahremanpour, Tehran, Majd Publications. (in Persain)
Mazandarani, Esmaeil (1990). Jurisprudential Treaties, Vol. 1, Mohaghegh: Seyed Mehdi Rajaei, Qom, Darolketab Aleslami Publications. (in Arabic)
Mohseni, Hassan (2012). Civil Procedure of France, Vol. 1, Tehran, Enteshar Publications. (in Persain)
Mohseni, Hassan (2012). “The Concept of Judicial Authority in Iranian Judicial System”, Legal Journal of the Department of Justice, Issues 79, pp. 99-123. (in Persain)
Mousavi-Ardebili, Seyed Abdolkarim (2002). Jurisprudence, Vol. 2, Bina. (in Persain)
Nahreini, Fereidoun (2014). Civil Procedure, Vol. 1, Tehran, Ganjedanesh Publications. (in Persain)
Nahreini, Fereidoun (2015). Nature and Effects of Contract Cancellation in Iranian Law, Tehran, Ganjedanesh Publications. (in Persain)
Nahreini, Feridoun (2018). Stability of Court Judgment Enforcement, Tehran, Ganjedanesh Publications. (in Persain)
Nahreini, Feridoun (2019). Civil Procedure, Vol. 2, Tehran, Ganjedanesh Publications. (in Persain)
Piketty, Thomas (2014). Distributive justice versus commutative justice 70¸ paris: seuil¸ 2013. English edition: Capital in the 21st century¸ Cambridge (Mass)¸ Harvard university press.
Rafiei¸ Mohammad-Taqi (1394). Majd Comprehensive Law Dictionary¸ Tehran¸ Majd.
Researchers of Studies and Research Office of Supreme Court of Law (1997). Negotiations and Decisions of United Chambers of Supreme Court in 1995, Tehran, Studies and Research Office of Supreme Court of Law. (in Persain)
Ross Zucker (2004). Democratic distributive justice¸ Cambridge university press¸ www.Cambridge.org.
Shams, Abdollah (2014). Advanced Civil Procedure, Vol. 1, Tehran, Derak Publications. (in Persain)
Sobhani, Seyed Jafar (1997). Judgment and Testimony in Divine Islamic Theology, Vol. 1, Qom, Imam Sadiq Institute Publications. (in Arabic)
Stephen, M. Gerlis (2001). County Court procedure¸ London Sydney¸ Cavendish publishing Limited¸ 3rd edition.
Tabatabaei, Seyed Alibenmohammad (1997). An Inferential Approach to Rules Research, By Mohammad Bahrehmand et al., Vol. 15, Qom, Alolbait Publications. (in Arabic)
Tousi, Aboujafar (1967). An Exegesis of Imamate Jurisprudence, By Seyed Mohamamd-Taghi Kashfi, Vol. 8, Tehran, amaktabolmortazavieh Eahyaelasareljafariah Publications. (in Arabic)
Wright, Richard (2000). The principles of justice: justice is the end of government, It is the end of civil society, notre Dame law Review wright¸ 75 notre Dame L. Rev. http://heinonline.Org.