ضرورت نگاه مبنایی به اصل ابقای قرارداد در حقوق ایران با توجه به جایگاه و آثار آن در قراردادهای تجاری در اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف: افراد با هدف اجرای قرارداد برای انعقاد آن وقت و هزینه صرف می‌کنند. تجویز فسخ قرارداد با هر پیشامدی با وجود ضمانت اجراهای متعدد دیگر در‌ جهت جبران خسارت‌ ضربة سنگینی را به زندگی اقتصادی ‌و اجتماعی افراد و اقتصاد جوامع وارد می‌کند.‌ حفظ قرارداد از‌ گذشته مطرح بوده؛‌ ولی‌ گسترش روابط تجاری با شرایط خاص امروزی سبب تغییر رویکرد در ارتباط با این موضوع در ‌اسناد بین‌المللی شده است و حفظ قرارداد را یک اصل کلی حقوقی در کنار سایر اصول به شمار آورده است. این در حالی است که در حقوق ایران نبودِ این نگاه مبنایی در موضوع مورد بحث، علاوه بر اینکه سبب وضع موادی مخالف با این اصل در قانون شده است، باعث شده به اصل ابقای قرارداد به عنوان اصل کلی حقوقی نگریسته نشود؛ اصلی که به وسیلة آن بتوان مقررات را تفسیر و خلأهای قانونی را برطرف کرد. محققان در این نوشتار به دنبال آن‌اند که ابتدا از آثار اِعمال این اصل و توجهی که اسناد بین‌المللی به این اصل داشته‌اند به ضرورت وجود این اصل و تفاوت آن با اصل لزوم پی ببرند و بعد به بررسی تعارضات و نقایصی که در قانون ایران در این زمینه وجود دارد، با ارائة پیشنهاد، بپردازند. روش: این پژوهش به صورت توصیفی‌ـ تحلیلی از طریق تحلیل مواد مربوطه و روش‌های تحلیل حقوقی با مطالعة تطبیقی در اسناد بین‌المللی انجام شد. نتیجه: اصل ابقای قرارداد نهادی متفاوت از اصل لزوم و مهم‌ترین مکانیسم استحکام معاملات است. همچنین، مطالعة تطبیقی در اسناد بین‌المللی، با توجه به آثار مثبت اقتصادی اعمال این اصل در قراردادهای تجاری، ضرورت نگاه مبنایی به ابقای قرارداد را در حقوق ایران خاطرنشان می‌کند که این خود در مقام قانون‌گذاری در حقوق قراردادها سبب اصلاح موادی در قانون مدنی می‌شود، در مرحلة اجرا و تفسیر قواعد حاکم بر قراردادها سبب تفسیر دقیق‌تر و رفع خلأ‌های قانونی می‌شود، و در نهایت سبب تفسیر قراردادها به نفع اثربخشی قرارداد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The necessity of a basic look at the principle of permanence of contract in Iranian law, considering its position and effects in commercial contracts in international documents

نویسندگان [English]

  • Rahil Azar 1
  • Haniyeh Zakerinia 2
  • Seyyed Ali Alavi Qazvini 1
1 Department of Private Law, Faculty of Law, Farabi colleges of University of Tehran, Qom, Iran
2 Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Objective: One of the general principles governing contracts is the principle of permanence of contract; people spend time and money to conclude the contract with the purpose of executing it; Prescribing the termination of the contract with any event despite the guarantee of many other executions in order to compensate for the damage, brings a heavy blow to the economic and social life of individuals and the economy of societies. Preservation of the contract in the past has been mentioned, but the expansion of commercial relations with special conditions today has caused a change in the approach towards this issue in international documents and has considered permanence of contract as a general legal principle along with other principles; This is despite the fact that in Iranian law, the absence of this basic view on the subject under discussion, in addition to that, has led to the introduction of articles in the law that are exactly against this principle. It caused permanence of contract to not be considered as a general legal principle ; The principle by which regulations can be interpreted and legal deficiencies can be removed. In this article,we are trying to understand the necessity of this principle and its difference from the principle of necessity,not from the basics,which are a series of general cases,but from the effects of the application of this principle and the attention that international documents have paid to this principle.And then we will examine the conflicts and defects that exist in Iran's law in this field . Methodology: It is descriptive-analytical through the analysis of relevant materials and legal analysis methods with comparative study in international documents. Conclusions: The result of this research is that the principle of permanence of contract is different from the principle of necessity, And that it is the most important mechanism of transaction strength. Also, a comparative study in international documents, considering the positive economic effects of applying this principle in commercial contracts, reminds us of the necessity of a basic look at the permanence of contract in Iranian law which itself, in the legislative position of contract law, causes the amendment of articles in the civil law, In the stage of implementation and interpretation of the rules governing contracts, it causes more accurate interpretation and elimination of legal defects and ultimately causes the interpretation of contracts in favor of the effectiveness of the contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • capital circulation
  • contractual security
  • financial contracts
  • principle of permanence of contract
  • trade facilitation
ابراهیمی، یحیی (1388). مطالعة تطبیقی مفهوم و آثار حسن نیت در انعقاد، تفسیر، و اجرای قراردادها. مجلة حقوقی بین‌المللی، 26(41)، 61 ـ 90.
اسکینی، ربیعا (1392). حقوق تجارت (کلیات، معاملات تجاری، تجار، و سازمان‌دهی فعالیت تجاری). چاپ هجدهم. تهران: سمت. جلد اول.
باریکلو، علی‌رضا و خزائی، علی (1390). اصل حسن نیت و پیامدهای آن در دورة پیش‌قراردادی با مطالعة تطبیقی در حقوق انگلیس و فرانسه. مجلة حقوقی دادگستری، 75(76)، 53 ـ 87.
جعفرپور، کورش (1384). حسن نیت در تجارت بین‌الملل. دانشنامة حقوق و سیاست، 1(3)، 145 ـ 178.
جعفری صمیمی، احمد؛ فرهنگ، صفر؛ رستم‌زاده، مهدی و محمدزاده، مهدی (1388). تأثیر توسعة مالی در آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی در ایران. پژوهش‌های اقتصادی، 9(4)، 1 ـ 21.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1354). حقوق تعهدات. قم: چاپ مدرسة عالی امور قضایی و اداری.
ــــــــــــــــــــــــــ (1382). صد مقاله در روش تحقیق. تهران: کتابخانة گنج دانش.
حجازی، محمد (1398). تحلیل نقش کارآیی و اصل امنیت قراردادی در قلمرو ضمانت اجراهای نقض تعهدات قراردادی در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا و اسناد قراردادی اروپایی (پایان‌نامه). قم: دانشکدگان دانشگاه تهران. دانشکدة حقوق.
حسنی‌پور فلاح، ملیحه (1396). اصول حاکم بر ضمانت اجرا. اولین همایش ملی علوم انسانی اسلامی، 9(17)، 1 ـ 10.
دهخدا، علی‌اکبر (1330). لغتنامة دهخدا. تهران: شرکت چاپ افست گلشن. جلد سیزدهم.
ذوقی، محمدصالح (1382). مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی (UCP 500). چاپ چهارم. ناشر: کمیتۀ ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی.
رفیعی، محمدتقی (1386). حقوق مدنی تطبیقی. تهران: سمت.
ـــــــــــــــ (1394). فرهنگ جامع حقوقی. چاپ دوم. تهران: مجد.
زمانی، محمود و رفیعی، محمدتقی (1395). تحلیل اقتصادی حسن نیت در مرحلة اجرای قرارداد. حقوق خصوصی، 13(1)، 137 ـ 152.
ستوده‌تهرانی، حسن (1380). حقوق تجارت. چاپ نهم. تهران: دادگستر. جلد اول.
سماواتی، حشمت‌الله (1378). حقوق تجارت. تهران: میزان. جلد اول.
شعاریان، ابراهیم و ترابی، ابراهیم (1393). حقوق تعهدات (مطالعة تطبیقی طرح اصلاحی حقوق تعهدات فرانسه با حقوق ایران و اسناد بین‌المللی). تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
شعبانی جهرمی، فریده (1397). بررسی تطبیقی اصل حفظ و بقای قرارداد در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا، UPICC، PECL، DCFR. کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری، و مطالعات حقوقی و اجتماعی، 1، 1 ـ 15.
شیروی، عبدالحسین (1395). حقوق تجارت بین‌الملل. چاپ نهم. تهران: سمت.
ـــــــــــــــ (1396). حقوق قراردادها (انعقاد، آثار، انحلال). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاه‌ها (سمت)، پژوهشکدة تحقیق و توسعة علوم انسانی.
صادقیان، ابوالحسن (1340). مطالعة تطبیقی راجع به برات و محل آن. تهران: چاپخانة حیدری.
صالحی‌راد، محمد (1378). حسن نیت در اجرای قراردادها و آثار آن. مجلة حقوقی دادگستری، 63(26)، 83 ـ 116.
صلاحی، محمد (1396). اصول فرعی مشتق‌شده از اصل امنیت حقوقی. هفته‌نامة صور اسرافیل، 1000.
عابدی، محمد (1398). مفهوم، آثار، و ارزیابی اصل ابقای عقود. دانشنامه‌های حقوقی، 4، 362 ـ 378.
عابدی، محمد و خدابخشی، عبدالله (1398). جبران زیان مغبون از طریق پرداخت مابه‌التفاوت قیمت (تحلیل فقهی، حقوقی، اقتصادی). دانشنامة حقوق اقتصادی، 26(15)، 25 ـ 47.
عسگرخانی، لیلا (1393). تحلیل نقش تسهیل تجاری بر توسعة صادرات غیر نفتی (پایان‌نامه). تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. دانشکدة اقتصاد و حسابداری.
قانون تجارت الکترونیک ایران، مصوب 1382.
قانون تجارت ایران، مصوب 1311.
قانون مدنی ایران، مصوب 1307، 1313، 1314.
قانون مسئولیت مدنی ایران، مصوب 1339.
کاتوزیان، ناصر و عباس‌زاده، محمدهادی (1392). حسن نیت در حقوق ایران. مطالعات حقوق خصوصی، 43(3)، 167 ـ 186.
محب‌علی، اسماعیل (1397). حقوق تجارت. سومین کنفرانس پژوهش در فقه، حقوق، و علوم اسلامی، 1 ـ 28.
‌محقق داماد، سید مصطفی و ذاکری‌نیا، حانیه (1398). نظریة عمومی نفی دشواری در حقوق اسلامی. مرکز نشر علوم اسلامی.
مرادحاصل، نیلوفر؛ مزینی، امیرحسین و پاریاب، سید حسین (1387). اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری. اقتصاد و تجارت نوین، 14، 39 ـ 63.
مسعودی تفرشی، بابک (1387). تأثیر قاعدة «اعتماد به ظاهر» در عملکرد اصول سرعت و تسهیلات تجارت. روزنامة دنیای اقتصاد، 558649.
مسعودی تفرشی، (1389). بایسته‌های چهارگانة رژیم‌های حقوقی در نظام تجارت بین‌المللی. نشریة کانون وکلا، 208 و 209، 19 ـ 38.
معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی. چاپ دوم. نشر سرایش.
موسوی بجنوردی، سید محمد (1375). قاعدة اقدام. دیدگاه‌های حقوقی، 2، 23 ـ 42.
نجفی، آزاده و تقی‌زاده، ابراهیم (1396). حسن نیت در دکترین حقوقی و برخی از قراردادها. مطالعات حقوقی، 1(12)، 53 ـ 59.
وکیل‌زاده، رحیم؛ رنجبر، رضا و عباسی، مجید (1391). تأثیر انتفای مبنای خیار در حق فسخ (مطالعة تطبیقی در اسناد مهم بین‌المللی و نظام فقهی و حقوقی ایران). پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 9(30)، 159 ـ 182.
یوسفی، عبدالعزیز (1397). اهمیت موافقت‌نامة تسهیل تجاری در فرایند گمرکی. روزنامة دنیای اقتصاد، 3915.
Abdi, M. (2018). Concept, Effects and Evaluation of the Principle of Retention of Contracts. Legal Encyclopedias, 4, 362-378.
Abedi, M. & Khodabakhshi, A. (2018). Compensation for the Loss of the Loser Through the Payment of the Price Difference (Juristic, Legal, Economic Analysis). Encyclopedia of Economic Law, 26(15). (in Persian)
Alexander, B. (2010). Organisation For Economic Cooperation And Development. In: Handbook of Transnational Economic Governance Regimes, Publisher: Brill | Nijhoff.
Asgar-Khani, L. (2013). Analysis of the role of trade facilitation on the development of non-oil exports. Tehran: Islamic Azad University. Central Tehran Branch, Faculty of Economics and Accounting. (in Persian)
Bariklou, A. & Khazaei, A. (2013). The principle of good faith and its consequences in the pre-contractual period with a comparative study in English and French law. Judicial Law Journal, 75(76), 53-87. (in Persian)
Damad, M. & Zakarinia, H. (2018). The General Theory of Difficulty Negation in Islamic Law. Islamic Studies Publishing Center. Sakhon. (in Persian)
Dehkhoda, A. A. (1951). Dehkhoda Dictionary. Tehran: Golshan Offset Printing Company. Vol. 13. (in Persian)
Draft Common Frame of Reference (2009).
Ebrahimi, Y. (2009). A comparative study of the concept and effects of good faith in the conclusion, interpretation and implementation of contracts. International Legal Journal, 26(41), 61-90. (in Persian)
Emlio, A. R. & Manuel, G. A(2021). Contractual security and the principle of favor for the contract - A vision from transnational law. journal Revista Republicana, 30.
Fauvarque-Cosson, B. & Mazeaud, D. (2009). “European contract law:materials for a common frame of reference: terminology, guiding principles, model rules” Walter de Gruyter.
Hijazi, M. (2018). Analyzing the role of efficiency and the principle of contractual security in the realm of guaranteeing executions of breach of contractual obligations in the Convention on the International Sale of Goods and European Contract Documents. Qom: Faculty of Law, University of Tehran. (in Persian)
Hosnipour Fallah, M. (2016). Principles Governing Performance Guarantee. The First National Conference of Islamic Humanities, 9(17), 1-10. (in Persian)
http://icc-iran.com
Iranian civil law approved (1928, 1935, 1934). (in Persian)
Iranian civil liability law approved (1960). (in Persian)
Iranian Trade Law approved (1932). (in Persian)
Jafari Langroudi, M. J. (1975). Law of Obligations. published by Qom Higher School of Judicial and Administrative Affairs. (in Persian)
---------------------------. (2003). One Hundred Articles in Research Methodology. Tehran: Ganj Danesh Library. (in Persian)
Jafari Samimi, A., Farhang, S., Rostamzadeh, M., & Mohammadzadeh, M. (2008). The effect of financial development on commercial liberalization and economic growth in Iran. Economic Research Quarterly, 9(4), 1-21. (in Persian)
Jafar-Pour, K. (2005). Good Faith in International Trade. Law and Politics Encyclopedia, 1(3), 145-178. (in Persian)
Katouzian, N. & Abbaszadeh, M. H. (2012). Good faith in Iranian law. Private Law Studies Quarterly, 43(3), 167-186. (in Persian)
Keller, R. (2008). Favor Contractus Reading the CISG in Favor of the contract. Simmons & Hill Publishing.
Masoudi Tafarshi, B. (2008). The Effect of The Rule of "Trust in Appearance" in the Operation of the Principles of Speed and Trade FacilitiesThe world of economy  newspaper, 558649. (in Persian)
------------------------. (2010). Four Requirements of Legal Regimes in the International Trade System. Kanun Vavela publication. (in Persian)
Mohibali, I. (2018). Business Law. The Third Research Conference in Fiqh, Law and Islamic Sciences, 1-28 . (in Persian)
Moin, M. (2008). Farhang Farsi. Second Edition. published by Saraish. (in Persian)
Mousavi Bojanvardi, M. (1996Rule of Action. Legal Perspectives Quarterly, No. 2, 23-42. (in Persian)
Murad-Hasel, N., Mozini, A. H., & Pariab, H. (2007). The effect of information and communication technology on the business environment and trade facilitation. Modern Economy and Trade Quarterly, No. 14, 39-63. (in Persian)
Najafi, A. & Ebrahim, T. (2016). Good faith in legal doctrine and some contracts. Legal Studies Quarterly, 1(12), 53-59. (in Persian)
Principles of European Contract Law (2002).
Rafiei, M. T. (2007). Comparative Civil Rights. Samit Publications. (in Persian)
---------------. (2014). Comprehensive Legal Culture. Second Edition. Tehran: Majd Publications. (in Persian)
Sadeghian, A. (1961). A Comparative Study on Bills of Exchange and its Location. Tehran: Heydari printing house. (in Persian)
Salahi, M. (2016). Sub-principles derived from the principle of legal security. Sourasrafil weekly, No. 1000. (in Persian)
Salehi-Rad, M. (1999). Good Faith in the Execution of Contracts and its Effects. Judicial Legal Journal, 63(26), 83-116. (in Persian)
Samavati, H. (1999). Business Law. Mizan Publications. Vol. 1. (in Persian)
Serhyina, S. Y. (2015). The principel of contractual security in European private law and its implementation in the civil legislation Ukraine. ЧАСОПИС ЦИВІЛІСТИКИ.
Shabani Jahormi, F. (2017). Comparative study of the principle of preservation and survival of the contract in the Convention on the International Sale of Goods, UPICC, PECL, DCFR. National Conference of New and Creative Ideas in Management, Accounting and Legal and Social Studies, Vol. 1, 1-15. (in Persian)
Shiravi, A. H. (2015). International Trade Laws. 9th edition. Tehran: Samit Publications. (in Persian)
-----------------. (2016). Laws of Contracts (Conclusion, Works, Dissolution). Tehran, Humanities and Universities Study and Compilation Organization (Department), Humanities Research and Development Institute. (in Persian)
Shoaryan, E. & Torabi, E. (2013). Laws of Obligations (Comparative Study of French Laws of Obligations Amendment Plan with Iranian Laws and International Documents). Tehran: Shahr Danesh Institute of Legal Studies and Studies. (in Persian)
Skini, R. (2012). Commercial Law (General, Commercial Transactions, Merchants and Organization of Commercial Activity). 18th edition. Tehran: Samit. Vol. 1. (in Persian)
Sotoudeh Tehrani, H. (2001). Commercial Law. 9th edition. Justice Publications. Vol. 1. (in Persian)
Sukha Yu, S. (2015). The principle of contractual security in european private law and its implementation in civil legislation of Ukraine/ Yu. S. Sukha/ Часопис цивілістики.Вип. 19. – С. 23-27.
The New Provisions of the French Civil Code (2016).
The UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts (2016).
UN Convention on Contracts for the International sale of Goods (CISG1980).
Vakilzadeh, R., Ranjabr, R., & Abbasi, M. (2012). The Effect of the Termination of the Cucumber Basis on the Right to Rescind, a Comparative Study in Important International Documents and the Jurisprudence and Legal System of Iran. Quarterly Journal of Islamic Jurisprudence and Law Research, 9th year, No. 3, 159-182. (in Persian)
Yousefi, A. (2017). The Importance of Trade Facilitation Agreement in the Customs Process. The world of economyNewspaper, No. 3915. (in Persian)
Zamani, M. & Rafiei, M. (2016). Economic analysis of good faith in the contract execution stage. Journal of Private Law, 13(1), 137-152. (in Persian)
Zoghi, M. (2003). Uniform Regulations of Letters of Credit (UCP 500). 4th edition. Publisher: Iranian Committee of the International Chamber of Commerce. (in Persian)