مسئولیت مدنی در حوادث ناشی از یادگیری عمیق هوش مصنوعی (مطالعة موردی: خودروهای تمام‌خودران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هوش مصنوعی می‌تواند فواید بی‌شماری برای بشریت داشته باشد که یکی از آن‌ها خودروهای تمام‌خودران هستند. این پژوهش به طور خاص و موردی به مسئولیت مدنی یادگیری عمیق هوش مصنوعی در خودروی تمام‌خودران می‌پردازد. آن‌گاه که هوش مصنوعی در خودروی تمام‌خودران مطابق با دستورهای ارائه‌شده توسط تولیدکننده یا توسعه‌دهندگان نرم‌افزار عمل نمی‌کند و هوش مصنوعی خارج از چارچوب دستورالعمل خود، مطابق با یادگیری عمیق (تقویتی)، عمل می‌کند چه کسی مسئول خواهد بود؟ چگونه می‌توان، با تکیه بر قواعد عام مسئولیت مدنی، هوش مصنوعی یا دست‌اندرکاران آن را مسئول دانست؟ پس از بررسی و تعمق و غور در قوانین، پی می‌بریم که افراد متعددی از جمله طراح نرم‌افزار، تولیدکنندة خودروی خودران، و ناظر فنی ممکن است مسئول شناسایی شوند و نتایج این پژوهش نشان‌دهندة به‌روز نبودن و تقصیرمحور بودن نظام مسئولیت مدنی ایران در خصوص مسئولیت مدنی دست‌اندرکاران هوش مصنوعی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Civil liability in accidents caused by artificial intelligence deep learning (case study: self-driving cars)

نویسنده [English]

  • Nahid Parsa
Private Law Group, at University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Artificial intelligence can have countless benefits for humanity, one of which is fully self-driving cars. With the entry of various branches of information technology, it is necessary to provide its non-technical infrastructure, such as explaining the legal aspects of the upcoming issues. Artificial intelligence can have countless social benefits, but at the same time, they may cause harm. The requirement for proper protection of consumers is that before the introduction of new technology along with the preparation of road infrastructure and legal infrastructure, it is also reviewed and modified. This research specifically and case-by-case deals with the civil responsibility of deep learning of artificial intelligence in a fully self-driving car. Who will be responsible when the AI in the self-driving car does not act according to the instructions given by the manufacturer or software developers, and the AI acts outside the framework of its instructions, according to deep (reinforcement) learning? How can artificial intelligence or those involved be held responsible by relying on the general rules of civil responsibility? After examining and pondering the laws, we find that several people, including the software designer, the self-driving car manufacturer, and the technical supervisor, may be identified as responsible, and the results of this research show that they are not up-to-date and blame-oriented. Iran's civil liability system is related to the civil liability of artificial intelligence operators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • civil liability
  • loss compensation
  • manufacturer
  • self-driving car
ابدالی، مهدی و مهرزاد اکبرینه، پروین (1395). مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت یا تصرف وسایل نقلیه در حقوق ایران و فرانسه. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، س 20، ش 4، 133 ـ 163. https://www.noormags.ir تاریخ رویت 23/ 1/1401
بادینی، حسن (1391). نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه‌کنندگان کالا و خدمات. تحقیقات حقوقی، 5، ش 58، 511 ـ 554. https://www.noormags.irتاریخ رویت 23/2/1402
بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری، هادی و رادپرور، سجاد (1391). مسئولیت محض، مبانی، و مصادیق. مطالعات حقوق تطبیقی، 1 (3)، 19 ـ 36. https://www.noormags.irتاریخ رویت 20/1/1402
بهرامی احمدی، حمید (1388). مسئولیت مدنی. تهران: میزان.
تشید، زهرا (1400). مقدمه‌ای بر چالش‌های هوش مصنوعی در حوزة مسئولیت مدنی. حقوق خصوصی، 15، ش 1، 227 ـ 250.www. http://ensani.irتاریخ رویت 23/1/1402
پارسا، ناهید؛ ابهری، حمید و مافی، همایون (1400). مطالعة تطبیقی ضابطه‌های تشخیص عیب خودرو در حقوق ایران، انگلیس، و امریکا. مطالعات حقوق تطبیقی، 12، 397 ـ 415. https://doi.org/10.22059/jcl.2021.317984.634142تاریخ رویت 3/2/1402
حائری طباطبایی، سید علی (1418). ریاض المسائل. قم: مؤسسة آل بیت. جلد چهاردهم.
حسینی سیستانی، سید علی (1414). قاعدة لا ضرر و لا ضرار. قم، دفتر آیت‌الله سیستانی.
حسینی مراغی، عبدالفتاح بن علی (1417). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حکمت‌نیا، محمود؛ محمدی، مرتضی و واثقی، محسن (1398). مسئولیت مدنی ناشی از تولید ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خودمختار. حقوق اسلامی، د 16، ش 60، 231 ـ 258. https://hoquq.iict.ac.irتاریخ رویت 2/2/1402
دادگر، یدالله و خودکار، رضا (1396). تحلیل اقتصادی قاعدة مسئولیت محض و بررسی کارآیی آن در حقوق ایران. تحقیقات حقوقی، 20، ش 87، 39 ـ 55. https://lawresearchmagazine.sbu.ac.irتاریخ رویت 30/1/1402
ذاکری‌نیا، حانیه (1400). مسئولیت مدنی هوش مصنوعی در کشورهای اتحادیة اروپا. همایش ملی جایگاه مسئولیت مدنی در حقوق کیفری. پردیس فارابی دانشگاه تهران. https://clicl.ut.ac.ir/article_522.html تاریخ رویت 30/1/1402
رضوانی، یوسف و سیف، غلام‌علی (1396). مسئولیت مدنی ارائه‌کنندگان خدمات حوزة ارتباط و فناوری اطلاعات در ایران. تحقیقات حقوقی بین‌المللی، د 10، ش 35، 129 ـ 155. https://alr.ctb.iau.ir/article_533496.html تاریخ رویت 30/1/1402
رهبر، نوید و دهقان‌پور، سبحان (1400). بررسی تطبیقی مبنای مسئولیت مدنی در تصادفات وسایل نقلیة خودران. مطالعات حقوق تطبیقی، د 12، ش 2، 23 ـ 43 .  تاریخ رویت 30/1/1402https://www.noormags.ir
زین‌الدینی، امین (1398). مسئولیت نیابتی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس. قانون‌یار، ش 10، 51 ـ 74. https://www.sid.ir/paper/515371/faتاریخ رویت 31/1/1402
عربیان، اصغر و موسی نتاج، عبدالرزاق (1401). مفاهیم اصلی و مبنای مسئولیت عرضه‌کنندگان کالا. دانشنامه‌های حقوقی، د 5، ش 14، 132 ـ 158. https://www.noormags.irتاریخ رویت 31/1/1402
عطازاده، سعید و انصاری، جلال (1398). بازپژوهی مفهوم مسئولیت کیفری هوش مصنوعی. پژوهش حقوق تطبیقی حقوق اسلام و غرب، ش 4، 55 ـ 86. https://www.sid.ir/paper/262179/faتاریخ رویت 31/1/1402
قاسم‌زاده، مرتضی (1378). مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل. مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، ش 44، 42 ـ 64. http://ensani.irتاریخ رویت 30/1/1402
کاتوزیان، ناصر (1378). الزام‌های خارج از قرارداد، ضمان قهری. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کلینی،محمد بن یعقوب، (1407). الکافی،چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مشایخ، میلاد؛ شهبازی‌نیا، مرتضی و خوئینی، غفور (1396). مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید با رویکردی بر تولید محصولات تراریخته. مجلس و راهبرد، س 24، ش 92، 29 ـ 56. https://www.noormags.ir تاریخ رویت 30/2/1402
مهتاب‌پور، محمدکاظم (1400). مبنای مسئولیت مدنی ارائه‌کنندگان خدمات حرفه‌ای در فقه اسلامی و حقوق ایران. مجلة حقوقی دادگستری، ش 15، 285 ـ 306. https://www.sid.ir/paper/412498/fa تاریخ رویت 31/1/1402
Abdali, Mehdi and Mehrzad Akbarineh, Parveen (2015). Civil liability arising from the ownership or possession of vehicles in Iranian and French law. Researches of comparative law, Q 20, No 4, 133-163. https://www.noormags.ir, viewed 23/1/2021(in Persian)
Alshamrani, S. S. (2022). Cyberattacks on Self-Driving Cars and Surgical and Eldercare Robots. Security and Communication Networks, Vol 2022, Article ID 8045874, 9 pages https://doi.org/10.1155/2022/8045874
Alsubaei Faisal S. (2022). Reliability and Security Analysis of Artificial Intelligence-Based Self-Driving Technologies in Saudi Arabia: A Case Study of Openpilot. Journal of Advanced Transportation, Vol. 2022, Article ID 2085225, 25 pages https://doi.org/10.1155/2022/2085225
Arabian, Asghar and Musa Netaj, Abdul Razzaq (2022). The main concepts and basis of responsibility of suppliers of goods. Legal encyclopedias, D 5, No 14, 132-158. https://www.noormags.ir View date 1/31/2023(in Persian)
Atzadeh, Saeed and Ansari, Jalal (2018). Re-examining the concept of criminal responsibility of artificial intelligence. Comparative Law Research, Islamic and Western Laws, No. 4, 55-86. (in Persian)
Badini, Hassan (2012). A review on the basis and scope of civil responsibility of suppliers of goods and services. Legal Research, D 5, No. 58, 511-554. https://www.noormags.ir, view date 2/23/2022(in Persian)
Badini, Hassan; Shabani Kandsari, Hadi and Radparvar, Sajjad (1391). Sole Liability, Basics, and Examples. Comparative Law Studies, 1 (3), 19-36. https://www.noormags.ir View date 20/1/2023(in Persian)
Bahrami Ahmadi, Hamid (1388). Civil liability. Tehran: Mizan. (in Persian)
Dadgar, Yadullah and Automat, Reza (2016). Economic analysis of the rule of absolute liability and its effectiveness in Iranian law. Legal Research, D 20, No. 87, 39-55. https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir, accessed 1/30/2023(in Persian)
Daewon, K. (2022). Potential Liability Issues of AI-Based Embedded Software in Maritime Autonomous Surface Ships for Maritime Safety in the Korean Maritime Industry. Ocean Engineering, 10 (4), 498-520. https://www.mdpi.com/2077-1312/10/4/498 Access date 2/24/2023
Ebers, M. (2022). Civil Liability for Autonomous Vehicles in Germany. Humboldt University of Berlin - Faculty of Law; University of Tartu, School of Law, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4027594 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4027594, pp1-39  Access date 2/24/2023
Haeri Tabatabai, Seyyed Ali (1997). Riyad al-Masal Qom: Al Bayt Foundation. The fourteenth volume. (in Persian)
Hosseini Sistani, Seyed Ali (1994). The principle of no harm and no harm. Qom, office of Ayatollah Sistani. (in Persian)
Hosseini Maraghi, Abdul Fattah bin Ali (1996). Al-Awin al-Fiqhiyyah. Qom: Islamic Publications Office. (in Persian)
Hekmatnia, Mahmoud; Mohammadi, Morteza and Vathaghi, Mohsen (2018). Civil liability arising from the production of robots based on autonomous artificial intelligence. Islamic Law, D 16, No. 60, 231-258. https://hoquq.iict.ac.ir View date 2/2/2023(in Persian)
Ghasemzadeh, Morteza (1999). Civil liability resulting from omission. Journal of Law and Political Science School, No. 44, 42-64. http://ensani.ir View Date 1/30/2023(in Persian)
Henz Patrick (2021). Ethical and legal responsibility for Artificial Intelligence, https://link.springer.com/article/10.1007/s44163-021-00002-4 Access date 2/24/2023
Katouzian, Nasser (1999). Obligations outside the contract, forced guarantee. second edition. Tehran: Tehran University Press. (in Persian)
Kilini, Muhammad bin Yaqub, (1986). Al-Kafi, 4th edition, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya. (in Persian)
Mashaikh, Milad; Shahbazinia, Morteza and Khoeini, Ghafoor (2016). Civil liability arising from production defects with an approach to the production of genetically modified products. Majlis and Strategy, Q. 24, No. 92, 29-56. https://www.noormags.ir View date 2/30/2023(in Persian)
Mehtabpour, Mohammad Kazem (2021). The basis of civil liability of professional service providers in Islamic jurisprudence and Iranian law. Legal Journal of Justice, No. 15, 285-306. https://www.sid.ir/paper/412498/fa Access date 1/31/2023(in Persian)
Parsa, Nahid; Abhari, Hamid and Mafi, Homayun (2021). A comparative study of car defect diagnosis rules in Iranian, British, and American laws. Studies in Comparative Law, 12, 397-415. (in Persian)
Rizvani, Yusuf and Saif, Gholam Ali (2016). Civil liability of service providers in the field of communication and information technology in Iran. International Legal Research, D 10, No. 35, 129-155. (in Persian)
Rahbar, Navid and Dehghanpour, Subhan (2021). A comparative study of the basis of civil liability in self-driving vehicle accidents. Comparative Law Studies, 12, No. 2, 543-23. View date 30/1/2023 https://www.noormags.ir(in Persian)
Sellat, Q. (2022). Intelligent Semantic Segmentation for Self-Driving Vehicles Using Deep Learning Computational Intelligence and Neuroscience, Vol. 2022, Article ID 6390260, 10 pages https//10.1155/2022/6390269. Access date 2/24/2023
Tashid, Zahra (2021). An introduction to the challenges of artificial intelligence in the field of civil responsibility. Private Law, D 15, No. 1, 227-250.www. http://ensani.irview date 23/1/2023(in Persian)
Zakarinia, Haniyeh (2021). Civil liability of artificial intelligence in EU countries. National conference on the place of civil responsibility in criminal law. Farabi Campus of Tehran University. https://clicl.ut.ac.ir/article_522.html View date 1/30/2023(in Persian)
Zainaldini, Amin (2018). Comparative vicarious liability in Iranian and English law. Qonunyar, No. 10, 51-74. https://www.sid.ir/paper/515371/fatarikh view 31/1/2023(in Persian)
آرا
Aerotek, Inc. v. Boyd, 598 S.W.3d 373 (Tex. App. 2020).
Darty v. Columbia Rehabilitation and Nursing Center, LLC, 2020 U.S.
Djemil et al v. Tesla Inc. 3:2021cv05251-2021.
Gill v. Whitford (138 S. Ct. 1916 (2017).
Figueroa v. Kronos Incorporated, 2020 U.S. Dist. LEXIS 64131 (N.D. Ill. 2020).
Monet v. Tesla, Inc.-cv-00681-EJD (N.D. Cal. Jul. 13, 2022).
Rucho v. Common Cause (139 S. Ct. 2484 (2019).
Sevatec, Inc. v. Ayyar, 102 Va. Cir. 148 (Va. Cir. Ct. 2019).
Spokeo, Inc. v. Robins (136 S. Ct. 1540 (2016)).