تحلیل اقتصادی وضع حق ثبت بر مهریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دپارتمان حقوق اقتصادی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 پژوهشکدة خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پژوهشگران در این نوشتار به دنبال ارائة یک تحلیل اقتصادی از وضع حق ثبت بر مازاد مهریه از مهرالسنه بودند. به‏زعم طراحان این ایده، مهریة بالا مانعی بر سر راه ازدواج مردان است و شکل‏گیری آن منجر به بروز هزینه‏های اجتماعی می‌شود و با اعمال حق ثبت بر مهریة‏ بالا باید مانع از شکل‏گیری آن و ایجاد نظم عمومی شد. تمرکز بر منفعت زوج در این طرح و نادیده گرفتن زوجه، که پیش از این به دلیل کارکردهای عرفی و اقتصادی و حقوقیِ مهریة بالا از آن منفعت کسب می‏کرد، در ‏عمل می‏تواند منجر به آشفتگیِ بازار ازدواج و بر هم خوردن نظم عمومی و افزایش هزینه‏های اجتماعی نسبت به قبل شود. ساختار انگیزشی ناشی از وضعِ حق ثبت بر مهریه می‏تواند به افزایش جایگزینی مهریه با شروط ضمن عقد‌ـ نظیر گرفتن وکالت در طلاق توسط زن، تنصیف دارایی‏های مکتسبه پس از ازدواج، توافقات مهریه‏ای خارج از نکاح که قابل رصد توسط محاکم نباشد، و حتی ورود به بازارهای رقیبِ ازدواج، مانند هم‌باشی‌ـ شود. علاوه بر رسیدگی غیر تخصصی به دعاوی خانواده، به دلیل تبدیل احتمالی مهریه به یک تعهد حقوقی دیگر، همة موارد پیش‏گفته با افزایش هزینه‏های مبادلاتی ازدواج می‏توانند به افزایش متوسط سن در اولین ازدواج و کاهش احتمال باروری منجر شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Economics Analysis of Imposing Registration Fee on Mahr

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Ghasemi 1
  • Mohammad Roshan 2
  • Mohammad Reza Farhang 1
1 Department of Economic Law, Faculty of Law, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran
2 Family Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This paper purports to analyze imposing registration fees on that part of Mahr higher than a certain level (Mahr Sunnah) from an economic perspective. The proponents of this plan believe that high Mahr is a main obstacle for young men’s marriage, and in the case occurring, it can lead to various kinds of social costs. So, it should be deterred by imposing a tax on it. This plan only considers the benefits of one part of marriage (men) and ignores the benefits of the other side (women). So, it can disturb the marriage market and leads to other kinds of social costs that might be even relatively higher. The incentive mechanism of this plan encourages the substitution of Mahr by other provisions in the marriage contract such as asking for divorce right by women, marital properties equal division, out-of-formal wedlock arrangements that are non-recognizable by the law as Mahr, and even leaving the marriage market for other counterparts such as cohabitation; all of them rise the transaction costs of marriage and might increase the average age at first marriage and decrease the likelihood of fertility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertility
  • Mahr
  • Marriage rate
  • Registration fee
  • Transaction costs
روشن، محمد (1393). حقوق خانواده. تهران: جنگل.
روشن، محمد؛ قاسمی، مجتبی و فرهنگ، محمدرضا (1401). تحلیل اقتصادی مهریه. خانواده‌پژوهی، 18، 7 ـ 21.
Acemoglu, D., Laibson, D., & List, J. (2018). Microeconomics. Pearson Education Limited. New York.
Becker. G. (1973). A Theory of Marriage: Part 1. Journal of Political Economy, Vol. 81, No. 4, 813-846.
Bellido, H. & Marcen, M. (2014). Divorce laws and fertility. Labour Economics, 27(1), 56-70.
Browning, M. & Chiappori, P. (2014). Economics of the Family. Cambridge University Press. New York.
Friedberg, L. & Stern, S. (2014). Marriage, Divorce and Asymmetric Information. International Economic Review, 55(4), 1155-1199.
Roshan, M. (2014). Family Law. Tehran: Jungle Publications. (in Persian)
Roshan, M., Ghasemi, M., & Farhang, M. (2022). Economic Analysis of Mahr. Journal of Family Research, No. 18, 7-21. (in Persian)