خودترجیحی در پلتفرم‌های دیجیتال: تحلیل حقوق رقابتی رفتارهای ترجیحی و ضرورت و ملاحظات وضع مقررات رقابتی پیشگیرانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه حقوق تجارت بین‌الملل و حقوق مالکیت فکری و فضای مجازی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22059/jolt.2024.373201.1007284

چکیده

با ورود یک پلتفرم‌ دیجیتال به بازار عمودی، ممکن است پلتفرم مزایایی اختصاصی به محصول وابستة ‌خود اعطا کند. نظر به ظهور پلتفرم‌های دونقشی در ایران، این نوشتار می‌کوشد در روشی توصیفی‌ـ تحلیلی به این سؤالات پاسخ دهد که آیا هر شکلی از خودترجیحی در بازارهای پلتفرمی باید ممنوع و ضدرقابتی انگاشته شود؟ و آیا چارچوب پیشنهادی شورای عالی فضای مجازی در سال ۱۳۹۹ برای پیشگیری از خودترجیحی در سکوهای فضای مجازی کارآمد است؟ ارزیابی موضوع نشان می‌دهد که تنوع رفتارهای ترجیحی و تفاوت آثار آن‌ها در سکوهای مسلط و غیرمسلط اقتضا می‌کند خودترجیحی از لحاظ اصولی، با قاعدة‌ ‌معقولیت، ارزیابی رقابتی شود. تحلیل مصادیق نوین خودترجیحی در پلتفرم‌ها، یعنی استفاده از کلان‌داده‌ها در بازار عمودی، تبعیض الگوریتمی در رتبه‌بندی‌ها، و سلب بی‌دلیلِ دسترسی به پلتفرم از رقبای عمودی نشان می‌دهد که می‌توان اماره‌‌ای بر ضدرقابتی بودن این رفتارها در پلتفرم‌های دارای موقعیت مسلط در نظر گرفت. از آنجا که اتخاذ رویه‌های ترجیحی توسط سکوهای دارای قدرت بازاری چشمگیر به‌سرعت بازار درون‌پلتفرمی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، انعکاس ملزومات پیشنهادی مقاله در مقررات رقابتی پیشگیرانه ‌نواقص و ناکارآمدی‌های متعدد سند رقابتی شورای عالی فضای مجازی را رفع می‌کند و به تحقق بهتر اهداف حقوق رقابت در بازارهای پلتفرمی ایران می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Self-Preferencing in Digital Platforms: A Competition Law Analysis of Preferential Treatment and the Requirements for Ex-Ante Regulations

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Rahbari
  • Arian Masoudi Tafreshi
Department of International Trade Law & Intellectual Property and Cyberspace Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Following the entry of a digital platform operator into the intra-platform market, it is likely that the platform will privilege its affiliated product over the third-party products. This paper attempts to answer whether all forms of preferential treatment should be prohibited and considered anti-competitive, and whether the document proposed by Iran’s Supreme Council of Cyberspace in 2019 is effective in preventing online differentiated treatment. The findings indicate that due to the variety of dominant and non-dominant platforms’ practices, their different effects and the possibility of reaping dynamic efficiency, there is no basis to deviate from the rule of reason in the competition assessment of self-preferencing, and Iran’s Council has gone beyond the principles of competition law by applying the per se illegality rule to any form of self-preferencing. To prevent the anti-competitive effects of self-preferencing and to address the drawbacks of the recent competition document of Iran’s Council, this article suggests the enactment of a new legislation which defines gatekeeper platforms and imposes certain ex-ante obligations on gatekeeper platforms operating in Iran, namely the separation of their horizontal and vertical (intra-platform) operations, setting out the search ranking parameters, and clarifying the conditions for blocking access to the platform.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competition law
  • Ex-Ante competition regulation
  • Gatekeeper platform
  • Intra-platform market
  • Self-preferencing
رهبری، ابراهیم (۱۴۰۱). تحلیلی بر چالش‌های حقوق رقابتی کلان‌داده‌ها. تحقیقات حقوقی، شمارة 98.
ـــــــــــــ (۱۴۰۲). تأملی بر رابطۀ کلان‌داده‌ها و قدرت بازاری در بازارهای پلتفرمی از ‏منظر تحولات نوین حقوق رقابت. مطالعات حقوق خصوصی، شمارة 53(2).
رهبری، ابراهیم و حسنی سنگانی، وحید (۱۳۹۸). حقوق رقابت در عرصة مالکیت‌های فکری. ج 2، تهران: سمت.
رهبری، ابراهیم و مسعودی تفرشی، آرین (۱۴۰۲). الزامات قراردادهای بازارگاه‌های دیجیتال با کاربران تجاری از منظر حقوق رقابت بین‌پلتفرمی. پژوهش‌های حقوق اقتصادی و تجاری، شمارة 1(4).
غفاری فارسانی، بهنام (۱۳۹۳). حقوق رقابت و ضمانت اجراهای مدنی آن. تهران: میزان.
کدخدایی، عباس‌علی؛ رستمی، ولی و فراهانی، محمدصادق (1402). ضوابط حاکم بر تنظیم پیش‌نیازهای اعمال قواعد رقابتی در پلتفرم‌های دیجیتال؛ آسیب‌شناسی ضوابط سنتی و ارائة راهکارهای نوین. مطالعات حقوقی، شمارة 15(3).
مرکز ملی رقابت (۱۳۹۹). جلسة چهارصد و سی و هفت (۴۳۷) شورای رقابت، مورخ ۱۹ مهر ۱۳۹۹. قابل دسترس در: https://www.nicc.gov.ir/council/decisions-council/1217-437-19-1399.html.
وکیلی‌مقدم، محمدحسین (1398). مطالعۀ تطبیقی معیارهای ارزیابی رفتار ضدرقابتی با تأکید بر حقوق ایران. حقوق خصوصی، شمارة ۱۶(۲).
Apple Inc (2023). App Store Review Guidelines (Introduction). Available at: https://developer.apple.com/app-store/review/guidelines/. Last visited: 2024/06/17.
Australian Competition and Consumer Commission (2022). Digital platform services inquiry (Interim report No.4 – General online retail marketplaces). Available at: https://apo.org.au/node/317563 Last visited: 2024/06/17.
Authority for Consumers and Markets (ACM) (2019). Market Study into Mobile App Stores. A report by ACM for the case no:18/032693. Available at: https://www.acm.nl/sites/default/files/documents/market-study-into-mobile-app-stores.pdf Last visited: 2024/06/17.
Bostoen, F. & Mândrescu, D. (2020). Assessing abuse of dominance in the platform economy: a case study of app stores. European Competition Journal, 16(2-3), 431-491.
Bundeskartellamt (2021). Law amending the law against restrictions on competition for a focused, proactive and digital competition (GWB Digitalization Act). Available at: https://www.bundesrat.de/SharedDocs/beratungsvorgaenge/2021/0001-0100/0038-21.html .Last visited: 2024/06/17.
Cabral, L., Haucap, J., Parker, G., Petropoulos, G., Valletti, T. M., & Van Alstyne, M. W. (2021). The EU digital markets act: a report from a panel of economic experts. Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Colangelo, G. (2022). Antitrust Unchained: the EU’s case against self-preferencing. ICLE Working Paper. No. 2022-09-22. Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4227839 Last visited: 2024/06/17.
Crémer, J. et al. (2019). Competition policy for the digital era. European Commission. Brussles. Available at: https://euagenda.eu/upload/publications/untitled-257961-ea.pdf Last visited: 2024/06/17.
European Commission (2017). Antitrust: Commission fines Google €2.42 billion for abusing dominance as search engine by giving illegal advantage to own comparison-shopping service. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_17_1784. Last visited: 2024/06/17.
------------------------- (2019). Antitrust: Commission opens investigation into possible anti-competitive conduct of Amazon. Available at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/es/ip_19_4291. Last visited: 2024/06/17.
European Commission’s Directorate-General for Entrepreneurship and SMEs (2017). Business-to-business relations in the online platform environment (Final report). Publications Office. Brussels.
French Competition Authority (2019). The Autorité de la concurrence hands down a €150M fine for abuse of a dominant position. Available at: https://www.autoritedelaconcurrence.fr/en/communiques-de-presse/autorite-de-la-concurrence-hands-down-eu150m-fine-abuse-dominant-position. Last visited: 2024/06/17.
Geradin, D. & Katsifis, D. (2021). The Antitrust Case against the Apple App Store. Journal of Competition Law & Economics, 17(3), 503-585.
Ghafari Farsani, B (2014). Competition Law and its Civil Remedies. Tehran: Mizan Publication. (in Persian)
Graef, I. (2019). Differentiated Treatment in Platform-to-Business Relations: EU Competition Law and Economic Dependence. Yearbook of European Law, Vol. 38, No. 1, 448-499.
Hovenkamp, H. (2023). Antitrust and Self-Preferencing. American Bar Association Antitrust magazine, Vol. 38(1), 5-12.
Kadkhodaei, A., Rostami, V., & Farahani, M. S. (2023). Criteria for Regulating Prerequisites of Applying Competition Rules in Digital Platforms: Pathology of Traditional Criteria and Providing New Solutions. Journal of Legal Studies, 15(3), 337-382. (in Persion)
National Competition Center of Iran (2020). Competition Council decision no. 437 dated 2020/10/10. Available at: https://www.nicc.gov.ir/council/decisions-council/1217-437-19-1399.html. Last visited: 2024/06/17. (in Persion)
Peitz, M. (2022). The Prohibition of Self-Preferencing in the DMA. CERRE Issue Paper. Available at: https://cerre.eu/wp-content/uploads/2022/11/DMA_SelfPreferencing.pdf Last visited: 2024/06/17.
Pepper, R., Humpe, C., & Delvaux, L. (2023). The European Commission designates six gatekeepers under the Digital Markets Act. Available at: https://www.macfarlanes.com/what-we-think/in-depth/2023/the-european-commission-designates-six-gatekeepers-under-the-digital-markets-act/#:~:text=The%20Commission's%20designations%20confer%20gatekeeper,Apple%20(App%20Store%2C%20Safari%20and .Last visited: 2024/06/17.
Rahbari, E. & Hasani Sangani, V. (2019). Competition Law in The Realm of Intellectual Properties. Vol. 2, Tehran: Samt Publication. (in Persian)
Rahbari, E. & Masoudi Tafreshi, A. (2024). The Requirements of the Digital Marketplaces’ Agreements with Business Users from the Perspective of Inter-Platform Competition Law. Economic and Commercial Law Researches, 1(4), 95-125. (in Persian)
Rahbari, E. (2022). The Analysis of Big Data Challenges for Competition Law. Legal research quarterly, 98(28), 295-320. (in Persian)
-------------. (2023). A Reflection on the Relationship between Big Data ‎and Market Power in Platform Markets from the ‎Perspective of the Latest Developments in ‎Competition Law. Private Law Studies Quarterly, 53(2), 205-228. (in Persian)
Reverdin, V. M. (2021). Abuse of Dominance in Digital Markets: Can Amazon’s Collection and Use of Third-Party Sellers’ Data Constitute an Abuse of a Dominant Position Under the Legal Standards Developed by the European Courts for Article 102 TFEU?. Journal of European Competition Law & Practice, 12(3), 181-199.
Vakili Moghadam, M. H. (2019). Comparative Analysis of Anti-Competitive Conducts Evaluation Criteria -Emphasis on Iranian Law. Private Law, 16(2), 323-343. (in Persian)