پیامدهای حقوقی نقش‌آفرینی خلاقیتِ هوش مصنوعی مولد در خلق آثار ادبی و هنری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22059/jolt.2024.374825.1007290

چکیده

توسعة هوش مصنوعی و تقویت برخی از ویژگی‌های این فناوری تغییرات قابل توجهی در جنبه‌های مختلف حقوق ایجاد کرده ‌است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پیش‌گفته افزایش خلاقیتی است که منجر به تحقق هوش مصنوعی مولد شده ‌است. هوش مصنوعی مولد، با ماهیت خاصِ خلاقیت، می‌تواند در زمینه‌های مختلف از جمله خلق آثار ادبی و هنری نقش داشته باشد. با توجه به مشارکت هوش مصنوعی در تولید آثار، بررسی پیامدهای حقوقی چنین مشارکتی ضروری است. برای نیل به این هدف، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی‌ـ تحلیلی و بهره‌مندی از روش تطبیقی، با شفاف‌سازی ماهیت خلاقیت و تبیین نقش هوش مصنوعی مولد در خلق آثار، پیامدهای حقوقی متعددی را مطرح کرده ‌است. فارغ از سایر موارد، چالش‌های مربوط به انتساب مالکیت، چالش‌های مربوط به اعطای شخصیت به هوش مصنوعی، و مسائلی در خصوص پیچیدگی‌های قانونگذاری از مهم‌ترین پیامدهای حقوقی این مسئله است. به موجب برآمد این پژوهش راهکارهای متفاوتی از جمله تعریف حقوق مالکیت معنویِ خاص، اعطای شخصیت محدود به هوش‌های مصنوعی، و در نهایت بهره‌مندی از تجربة سایر نظام‌های حقوقی در خصوص چگونگی جریان قوانین و مقررات مرتبط و تعریف معیارهای لازم می‌تواند برای حل چالش‌های موجود مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Consequences of Benefiting from the Creativity of Generative Artificial Intelligence in the Creation of Literary and Artistic Works

نویسنده [English]

  • Mahdieh Latifzadeh
Department of the research group of jurisprudence and Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The development of artificial intelligence and the strengthening of some features of this technology have made significant changes in various aspects of law. One of the most important features of the aforementioned is the increase in creativity that has led to the realization of Generative artificial intelligence. Generative artificial intelligence, with its special nature of creativity, can play a role in various fields, including the creation of literary and artistic works. Considering the participation of artificial intelligence in the creation of works, it is necessary to examine the legal consequences of such participation. To achieve this goal, the present research, with a descriptive-analytical approach and utilizing the comparative method, by clarifying the nature of creativity and explaining the role of Generative artificial intelligence in the creation of works, has raised several legal consequences. Regardless of other issues, the challenges related to the attribution of ownership, the challenges related to granting personality to artificial intelligence, and issues related to the complexities of legislation are among the most important legal consequences of this issue. According to this research, there are different solutions, including the definition of sui generis intellectual property rights, granting limited personality to artificial intelligences, and finally benefiting from the experience of other legal systems regarding the flow of related laws and regulations and defining the necessary criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • artificial intelligence
  • Combinatorial Creativity
  • Electronic Personality
  • Intellectual Property Rights
  • Transformational Creativity
جعفری، علی (1393). بررسی حقوقی ضابطة اصالت آثار ادبی و هنری (همراه با نقد رأی دادگاه شعبة 1083 دادگاه عمومی کیفری تهران). دیدگاه‌های حقوق قضایی، 19(65)، 15 ـ 36. بازیابی‌شده در 29 بهمن 1402 از: https://jlviews.ujsas.ac.ir/article_703431.html.
حبیبا، سعید و مهردار قائم‌مقامی, گلریز (1401). امکان‌سنجیِ حمایت از الگوریتم‌هایِ به‌کاررفته در هوش ‌مصنوعی در قالبِ کپی‌رایت: مطالعة تطبیقی در اتحادیة اروپا و امریکا. تحقیقات حقوقی، 25(100)، 87 ـ 110. شناسه بر نمود دیجیتالی: 10.52547/jlr.2023.230675.2453.
رجبی، عبدالله (1396). حقوق محصولات فکری پدیدآمده از غیر انسان: شرح حقوق کنونی و نقدی بر رویکرد لایحة حمایت از مالکیت فکری. حقوق خصوصی، 14(2)، 241 ـ 265. شناسه بر نمود دیجیتالی: 10.22059/jolt.2018.216570.1006214.
شبیری (زنجانی)، سید حسن (1389). حقوق مالکیت فکری در آثار مبتنی بر رایانه (برگرفته از رایانه). پژوهشهای حقوق تطبیقی، 19(14)، 157 ـ 193. بازیابی‌شده در 27 خرداد 1403 از: https://clr.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1000-3775&slc_lang=fa&sid=20.
علی‌زاده، عبدالرضا؛ تدین‌سعدی، مهسا و فولادی‌قلعه، کاظم (1402). چالش‌های حمایت از اختراع سامانة هوش ‌مصنوعی. حقوق اسلامی، 20(79)، 51 ـ 70. بازیابی‌شده در 27 خرداد 1403 از: https://hoquq.iict.ac.ir/article_709547.html.
قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مصوب 1348.
Abdikhakimov, I. (2023). Unraveling the Copyright Conundrum: Exploring AI-Generated Content and its Implications for Intellectual Property Rights. In International Conference on Legal Sciences, Vol. 1, No. 5, 18-32.
Act on Protection of Authors, Composers and Artists Rights of 1970. (in Persain)
Akhter, A. M. & Kamraju, M. (2023). Impact of Artificial Intelligence on Intellectual Property Rights: Challenges and Opportunities. Osmania University Journal of IPR [OUJIPR], 1(1), 21–50.
Alizadeh, A., Tadayon sadi, M., & Fouladi qale, K. (2023). Challenges related to protect artificial intelligence' patent. Islamic Law, 20(79), 51-70. (in Persain)
Benedek, M., Christensen, A. P., Fink, A., & Beaty, R. E. (2019). Creativity assessment in neuroscience research. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 13(2), 218–226. https://doi.org/10.1037/aca0000215.
Cetinic, E. & She, J. (2022). Understanding and creating art with AI: Review and outlook. ACM Transactions on Multimedia Computing, Communications, and Applications (TOMM), 18(2), 1-22.
de Cock Buning, M. (2018). Artificial intelligence and the creative industry: new challenges for the EU paradigm for art and technology by autonomous creation. In Research Handbook on the Law of Artificial Intelligence (pp. 511–535). Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781786439055.00032.
Jafari, A. (2023). Legal study of Originality of Literary and Artistic Works (With a Review on Court Ruling Branch 1083 of Tehran Penal Court). The Quarterly Journal of Judicial Law Views, 19(65), 15-36. (in Persain)
Habiba, S. & Mohrdar Ghaemaghami, G. (2023). The Possibility of protection Artificial Intelligence Algorithms under the Copyright System: A Comparative Study in the European Union and the United States. Legal Research Quarterly, 25(100), 87-110. doi: 10.52547/jlr.2023.230675.2453. (in Persain)
Hassani, H., Silva, E. S., Unger, S., TajMazinani, M., & Mac Feely, S. (2020). Artificial Intelligence (AI) or Intelligence Augmentation (IA): What Is the Future?. AI, 1(2), 143–155. https://doi.org/10.3390/ai1020008.
Hugenholtz, P. B. & Quintais, J. P. (2021). Copyright and Artificial Creation: Does EU Copyright Law Protect AI-Assisted Output?. IIC - International Review of Intellectual Property and Competition Law, 52(9), 1190–1216. https://doi.org/10.1007/s40319-021-01115-0
Grace, K. & Maher, M. L. (2015). Specific curiosity as a cause and consequence of transformational creativity. In ICCC, 260-267.
Guzdial, M. J. & Riedl, M. O. (2018). Combinatorial Creativity for Procedural Content Generation via Machine Learning. In AAAI Workshops, 557-564.
Koivisto, M. & Grassini, S. (2023). Best humans still outperform artificial intelligence in a creative divergent thinking task. Scientific Reports, 13(1), 1–10. https://doi.org/10.1038/s41598-023-40858-3.
Kop, M. (2019). AI & amp; amp; Intellectual Property: Towards an Articulated Public Domain. SSRN Electronic Journal, 297–341. https://doi.org/10.2139/ssrn.3409715.
Lee, J., Suh, T., Roy, D., & Baucus, M. (2019). Emerging Technology and Business Model Innovation: The Case of Artificial Intelligence. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 5(3), 1–13. https://doi.org/10.3390/joitmc5030044.
Malgieri, G. & Pasquale, F. (2024). Licensing high-risk artificial intelligence: Toward ex ante justification for a disruptive technology. Computer Law & Security Review, 52, 1–18. https://doi.org/10.1016/j.clsr.2023.105899
Markauskaite, L., Marrone, R., Poquet, O., Knight, S., Martinez-Maldonado, R., Howard, S., Tondeur, J., De Laat, M., Buckingham Shum, S., Gašević, D., & Siemens, G. (2022). Rethinking the entwinement between artificial intelligence and human learning: What capabilities do learners need for a world with AI?. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3, 1–16. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100056
Kazeeva, I. (2024). Sui Generis Rights in the Intellectual Property System. In: Sui Generis Intellectual Property Protection. Perspectives in Law, Business and Innovation. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-99-8897-6_1
Mohseni, S. & Qabuli Dorafshan, S. M. M. (2016). Examining The Legal Protection of Idea (Comparative Study on The Legal Systems of Iran and France). Law Quarterly, 46(1), 117-137. doi: 10.22059/jlq.2016.57527. (in Persain)
Nowik, P. (2021). Electronic personhood for artificial intelligence in the workplace. Computer Law & Security Review, 42, 1–15. https://doi.org/10.1016/j.clsr.2021.105584
Philip Chen, C. L. & Zhang, C.-Y. (2014). Data-intensive applications, challenges, techniques and technologies: A survey on Big Data. Information Sciences, 275, 314–347. https://doi.org/10.1016/j.ins.2014.01.015
Rajabi, A. (2017). Auto-generated Works in Iranian Law: Commentaries on the Current Laws and Criticism of Intellectual Property Bill. Private Law, 14(2), 241-265. doi: 10.22059/jolt.2018.216570.1006214. (in Persain)
Reiter-Palmon, R., Forthmann, B., & Barbot, B. (2019). Scoring divergent thinking tests: A review and systematic framework. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 13(2), 144–152. https://doi.org/10.1037/aca0000227
Rezwana, J. & Maher, M. Lou. (2023). Designing Creative AI Partners with COFI: A Framework for Modeling Interaction in Human-AI Co-Creative Systems. ACM Transactions on Computer-Human Interaction, 30(5), 1–28. https://doi.org/10.1145/3519026
Sarker, I. H. (2022). AI-Based Modeling: Techniques, Applications and Research Issues Towards Automation, Intelligent and Smart Systems. SN Computer Science, 3(2), 1–20. https://doi.org/10.1007/s42979-022-01043-x
Shobayri, S. H. (2010). Intellectual Property in Computer-generated-works. Comparative Law Researches, 14(2), 157-194. (in Persain)
Yamane, N. (2020). Artificial intelligence in the legal field and the indispensable human element legal ethics demands. Geo. J. Legal Ethics, 33, 877-890.