ایفای ناروا در ایران و دیگر نظام‌های حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج

چکیده

هرچند نویسندگان قانون مدنی ایران برای تهیه و تدوین باب دوم، قسمت دوم از کتاب دوم جلد اول آن، یعنی مواد 301 تا 306، مواد قانون مدنی فرانسه را مبنای اقتباس قرار داده­اند؛ با وجود این، با ظرافت و دقت عمل خاص، مواد قانونی اقتباسی را با خاستگاه اصلی حقوق مدنی ایران - یعنی فقه امامیه- تطبیق داده و در قالب مواد مورد اشاره به رشته تحریر درآورده‌اند. با آن‌که عنوان فصل اول باب دوم «در الزاماتی که بدون قرارداد حاصل می­شود»، به کلیات اختصاص داده شده است اما باید توجه کرد که جز ماده 306، پنج ماده دیگر مفهوماً به تأسیس حقوقی «ایفای ناروا»  و احکام آن پرداخته‌اند. در همین حال اهمیت نگرش تطبیقی و توجه به نظام­های حقوقی معتبر دنیا همچون خانواده حقوقی کامن­لا که همانند حقوق فرانسه، باب مشخص و جداگانه را به تأسیس حقوقی مورد بحث ما اختصاص نداده است، ضرورت کاوش حقوق مزبور را بیش از پیش آشکار می­سازد. در مقاله حاضر با نگاهی تطبیقی به بررسی ایفای ناروا در حقوق ایران، فرانسه و انگلستان خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Erroneous Payment in the Iranian and Other Legal Systems

نویسنده [English]

  • Seyyed Pedram Khandani
چکیده [English]

In the normal cases where someone pays the other some money or delivers him a property for payment of its debt, it is assumed that the payer is going to discharge his debt. Though, there are some cases where the payment is not made for discharging a debt. Thus, under such circumstances, the payer has the right of restitution of the money or property paid. This case is dealt with in both French and English legal systems. Unlike the French civil law, the Iranian civil code, without allocating a quasi-contractual title for such erroneous payment, has chosen one of the dual traditional  categories of obligations and titled it "obligations which derive out of a non-contractual relationship".
As it will be shown, this type of payments is done due to a mistake that differs from  ignorance. For establishing restitution of an erroneous payment, certain conditions should be respected. The aforesaid payment creates certain obligations for the receiving party, namely, restitution of the property  and reimbursement of benefits received. In some instances after the restitution of the property, the recovery of expenses incurred by the receiving party shall be also paid. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • payment
  • Mistake
  • Restitution
  • Quasi-Contract
  • Expenses