یگانگی یا دوگانگی تسبیب در حقوق مدنی و کیفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

2 کارشناسارشد حقوق خصوصی، دانشگاه اصفهان

چکیده

تسبیب در حقوق یکی از موجبات ضمان است که در حقوق مدنی، جبران خسارت و در حقوق کیفری، مجازات را در پی دارد. از آنجا که دربارة تسبیب به‌طور جداگانه هم در حقوق مدنی و هم در حقوق کیفری بحث می‌شود این شائبه ایجاد شده است که تسبیب در حقوق مدنی متمایز با تسبیب در حقوق کیفری است، اما با مطالعة مبانی و شروط تسبیب این نکته به‌خوبی واضح می‌شود که ماهیت آن‌ها یکی است و نباید تفاوتی میان این دو در نظر گرفت. با اثبات یگانگی تسبیب در حقوق مدنی و کیفری می‌توان نتیجه گرفت که تفکیک تسبیب و ذکر آن به‌طور مستقل در دو قانون مدنی و کیفری، عبث و تکراری است و قابل دفاع نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Unity or Duality of Causation in Civil and Criminal Law

نویسندگان [English]

  • Hassan Poorbafrani 1
  • Elham Delpak Yeganeh 2
  • Mohammad Sadegh Tabatabaee 1
1 Assistant professor, Department of Law, College of Economic, University of Isfahan
2 M.A in Private Law, College of Economic, University of Isfahan
چکیده [English]

The causation (Tasbib) is a ground of liability in law which leads to compensation of damages in civil law and punishment in criminal law. As causation being discussed in both civil law and criminal law separately, it is generally perceived that the causation in civil law is different from that of criminal law. By reviewing the roots and conditions of causation, it becomes clear that the nature of causation in both fields is the same and there are no significant differences between them. By perceiving the causation as a similar concept in both civil and criminal law, we could conclude that separating the causation and dealing with it differently in civil and criminal law is not fruitful and rewarding and therefore it should be disregarded.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Causation
  • Civil Responsibility
  • Criminal Responsibility
  • Liability
  1. آقایی‌نیا، حسین (1385). حقوق کیفری اختصاصی (جرائم علیه اشخاص). چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان.
  2. آل فقیه عاملی، محمدتقی (1382ه.ق.). قواعدالفقهیه. لبنان، بی‌نام.
  3. امامی، سیدحسن (1366). حقوق مدنی، جلداول، چاپ ششم، تهران، کتاب فروشی اسلامیه.
  4. پوربافرانی، حسن (1388). حقوق جزای اختصاصی (جرائم علیه اشخاص). چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
  5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386). ترمینولوژی حقوق،. چاپ هفدهم، تهران، انتشارات گنج دانش.
  6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375). دانشنامة حقوقی. جلد سوم، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیر کبیر.
  7. حسینی عاملی، سیدمحمدجواد (بی‌تا). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. جلد دهم، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
  8. حسینی مراغی، سیدمیرعبدالفتاح (1417ه. ق). عناوین الاصول. چاپ اول، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
  9. خمینی، سیدروح‌الله (بی‌تا). تحریرالوسیله. جلد دوم، قم، انتشارات مکتب‌العلمیه‌الاسلامیه.

10.رشتی، میرزاحبیب‌الله (بی‌تا).کتاب الغصب.

11.سلیمی، صادق (1384). حقوق جزایی عمومی. چاپ اول، تهران، انتشارات تهران صدا.

12.شهیدثانی، زین‌الدین (1367). الروضه البهیه فی شرح لمعه الدمشقیه. جلد دوم، چاپ سوم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

13.شهیدثانی، زین‌الدین (1386). مباحث حقوقی شرح لمعه. به کوشش اسدالله لطفی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات مجد.

14.شهیدثانی، زین‌الدین (1374). مسالک الافهام و شرایع الاسلام. ترجمة ابوالحسن محمدی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.

15.صادقی، محمدهادی (1376). حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ اول، تهران، نشر میزان.

16. صانعی، پرویز (1382). حقوق جزای عمومی. چاپ اول، تهران، انتشارات طرح نو.

17.طاهری‌نسب، یزداله (1388). رابطة علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان. تهران، نشر دادگستر.

18.عبدالهی، عبدالکریم (1388). قواعدی از فقه. چاپ اول، قم، بوستان کتاب.

19.عوده، عبدالقادر (1373). حقوق جزای اسلامی. جلد دوم، ترجمة ناصر قربان‌نیا، سیدمهدی منصوری و نعمت‌الله الفت، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

20.عمید زنجانی، عباسعلی (1386). قواعد فقه (بخش خصوصی).چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.

21.عمید زنجانی، عباسعلی (1382). موجبات ضمان. چاپ اول، تهران، نشر میزان.

22.فیض، علیرضا (1369). مبادی فقه و اصول. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

23. قاسم‌زاده، مرتضی (1386). حقوق مدنی (الزام ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد). چاپ اول، تهران، نشر میزان.

24. قیاسی، جلال‌الدین (1375). تسبیب در قوانین کیفری. چاپ اول، انتشارات مدین.

25.کاتوزیان، ناصر (1374). الزام‌های خارج از قرارداد (ضمان قهری). جلد اول،چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.

26. کاتوزیان، ناصر (1385). دورة مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی). چاپ دهم، تهران، شرکت سهامی انتشار.

27.کاتوزیان، ناصر (1369). حقوق مدنی، ضمان قهری (مسئولیت مدنی). تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

28.کاتوزیان، ناصر (1387). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی. چاپ هفدهم، تهران، نشر میزان.

29.گرجی، ابوالقاسم (1380). دیات. چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

30.گلدوزیان، ایرج (1380). بایسته‌های حقوق جزای عمومی (1-2-3). چاپ چهارم، تهران، نشر میزان.

31.لطفی، اسدالله (1381). قواعد فقه مدنی. چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.

32.محقق حلی، ابوالقاسم (1403). شرایع الاسلام. جلد چهارم، بیروت، دارالاضواء.

33.محقق حلی، ابوالقاسم (1386). شرایع‌الاسلام. ترجمة ابوالقاسم ابن احمد یزدی، جلدهای 3 و4، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

34.محقق داماد، مصطفی (1386). قواعد فقه (بخش مدنی). چاپ شانزدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.

35.محقق کرکی (1411ه.ق.). جامع المقاصد فی شرح القواعد. جلد ششم، قم، نشر مؤسسة آل‌البیت.

36. محمدی، ابوالحسن (1374). قواعد فقه. چاپ دوم، تهران، نشر یلدا، چاپ دوم.

37. مرعشی، سیدمحمدحسن (1379). دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام. جلد دوم، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.

38.مکارم شیرازی (1411ه. ق.). القواعدالفقهیه. چاپ سوم، قم، انتشارات مدرسه امیرالمومنین.

39.میرمحمدصادقی، حسین (1387). حقوق کیفری اختصاصی (جرائم علیه اشخاص). چاپ سوم، تهران، نشر میزان.

40. نجفی، محمدحسن (1367). جواهر الکلام. جلدهای 42 و 43، چاپ سوم، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه.

41. نجیب حُسنی، محمود (1386). رابطة سببیت در حقوق کیفری. ترجمة علی عباس‌نیای زارع، چاپ دوم، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

42. ولیدی، محمدصالح (1372). حقوق جزای اختصاصی (جرائم علیه اشخاص). جلدهای اول و دوم، چاپ ششم، تهران، انتشارات امیر کبیر.

43.ولیدی، محمدصالح (1374). حقوق جزای عمومی. جلد سوم، چاپ دوم، تهران، انتشارات داد.

 یزدانیان، علیرضا (1379). قلمرو مسئولیت مدنی. چاپ اول، تهران، انتشارات ادبستان.