بررسی تطبیقی اقدامات فراتر از اختیار شرکت‌ها در حقوق ایران و کامن‌لا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، کیش، ایران

چکیده

اقدامات فراتر از اختیارات در شرکت‌های تجاری در دو حوزة اهلیت و محدودة اختیارات مدیران مطالعه می‌‌شود. مدیران در این مطالعه اعم از مدیرعامل بوده و شامل مدیران اصلی نیز می‌شود. نظام حقوقی ایران و نظام حقوقی کامن‌لا رویة یکسانی را در زمینة موضوع ندارند. در حالی که در نظام حقوق کامن‌لا و در سیر تکوینی موضوع، ابتدا اقدامات فراتر از اختیار، باطل تلقی می‌شد، حتی اجماع شرکا یا سهامداران نمی‌توانست آن را صحیح کند، ولی بعدها و با ملاحظة نواقص عملی چنین برداشتی دادگاه‌های کامن‌لا، اهلیت محدود شرکت‌ها را به انجام‌دادن اعمالی که برای نیل به هدف لازم است، تغییر داد و سپس، اهلیت عام شرکت‌های تجاری را شناسایی کرد. در نظام حقوقی ایران دو رویکرد نسبت به این موضوع وجود دارد، رویکرد قانون تجارت 1311 که به موجب آن، اقدامات خارج از اختیار مدیران عملاً غیرنافذ تلقی می‌شود و حکم رابطة امانی ناشی از عقد وکالت حاکم بر موضوع است و رویکرد لایحة اصلاح قسمتی از قانون تجارت 1347، که اقدامات مدیران با سه شرط داخل‌بودن در موضوع شرکت، رعایت صلاحیت اختصاصی مجامع و نیز رعایت وضعیت خاص شرکت‌های ورشکسته مواجه شده و در رویة عملی دادگاه‌ها اهلیت شرکت‌ها، به اهلیت محدود تغییر یافته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

COMPARATIVE STUDY OF ULTRA VIRES ACTS OF COMPANIES IN IRANIAN AND COMMON LAW LEGAL SYSTEM

نویسنده [English]

  • HAMID BAGHERZADEH
Phd. In Private Law, Lecturer in University of Tehran, Kish International Campus
چکیده [English]

The concept of “Ultra Vires” has been studied in two specific areas: in company law and in discussions on the issues of capacity and acts of representatives.
Historically, in English law, ultra vires acts were considered as void, and neither representatives nor shareholders could approve them at a later time. Subsequently, Judges in common law system changed their approach from a restricted capacity of companies to a general capacity, and ultra vires acts were considered as valid acts towards a bona-fide third party.
Under Iranian legal system, we witness two approaches to the concept, i.e., that of the Commercial Code (1932) and that of the Decree amending some parts of the Commercial Code (1968).
According to the Commercial Code, providing for general rule in Iranian company law, ultra vires act is considered as voidable. Regarding the company's director liability, reference is made to trust liability which is rooted in agency contract. Under the provisions of the Decree governing joint stock and governmental companies, ultra vires acts regarding third parties become valid, subject to certain conditions: if composed of three terms: being within the limits of capacity, not to be in company's general meetings duties and considering specific status of bankrupt companies. 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ultra-Vires
  • Capacity
  • Acts of managers
  • Common law

مراجع

  1. A Martin, E. (1997). Dictionary of law. 14thed, UK: Oxford University Press.
  2. Blackman, M.S. (1990). Directors duty to exercise their powers for an authorised business purpose, SA Merc L72
  3. Dine, J.  (2005). Company law. 5th , London: Macmillan.
  4. Garner, B. (2004). Black’s Law Dictionary. 19th ed, USA: Thomson west.
  5. Gower, L.C.B. (1957). Principles of modem company Law. 2nd ed, London: S&S.
  6. Griffin, S. (1998). The rise and fall of ultra vires rule in corporate law. Mountbatten Journal of Legal Studis,9
  7. Havenga, M. (2010). Lock, natania ; corporation and parnershp in south Africa, 1st, Rijn Netherlands, kluwer
  8. Knapp, V. (2008). International encyclopedia of comparative law. Vol.13, NY: Martinss.
  9. Leacock, S. (2006). The Rise anel fall of the ultra vires, Doctrin …DePaul Business and Commercial law Jaurnal, 5
  10. Leoni, B. (1991). Freedom and the law, 3rd ed, USA, mm
  11. Millman, D. (2009). National corporate law in a globalised market, 1sted, Glos: Edward Elgar.
  12. Vaidya, N. (). Applicability of doctrine of ultra virses on companies, Available at  http://papers.ssrn.com

 

فارسی

  1. اسکینی، ربیعا (1379). حقوق تجارت شرکت‌های تجاری، جلد اول، تهران: سمت.
  2. اسکینی، ربیعا (1378). حقوق تجارت شرکت‌های تجاری. جلد دوم،، تهران: سمت.
  3. اسکینی، ربیعا و شریفی آل هاشم، سید الهام‌الدین (1379). تحلیل اختیارات مدیران شرکت‌های سهامی با توجه به مبانی رابطة مدیران با شرکت در نظام‌های حقوقی ایران و انگلیس. مدرس علوم انسانی، صفحات 15-1.
  4. اصغری آغمشهدی، فخرالدین و تفرشی، محمدعیسی (1385). ماهیت حقوقی رابطة مدیران شرکت‌های سهامی با شرکت. مجلة دانشکدة علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، دورة 18، شمارة 2، صفحات 52-35.
  5. بازگیر، یداله (1378). موازین حقوق تجارت به آرای دیوان عالی کشور. چاپ اول، تهران: گنج دانش.
  6. پاسبان، محمدرضا (1389). تشکیل شخصیت حقوقی، زمان پیدایش شخصیت حقوقی و پیامدهای آن. پژوهش حقوق و سیاست، شمارة 31، صفحات 34-1.
  7. پاسبان، محمدرضا (1390). اهلیت شرکت‌های تجاری و حدود اختیارات مدیران شرکت‌های تجاری. تحقیقات حقوقی، شمارة 52، صفحات 164-126.
  8. تفرشی، عیسی (1378). مباحث تحلیلی از حقوق شرکت‌های تجاری. جلد اول، چاپ اول، تهران: تربیت مدرس.
  9. حسنی، حسن (1391). حقوق تعاون و حقوق تجارت. چاپ دوم، تهران: میزان.
  10. حسنی، حسن (1389). حقوق تجارت. جلد دوم، چاپ اول، تهران: میزان.

دمرچیلی، محمد، حاتمی، علی و قرائی، محسن (1380). قانون تجارت در ن

مجله علمی
دوره 13، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1395
صفحه 253-274

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار