شکایت از رأی مدنی در خلال مهلت طریقۀ شکایت دیگر و مقولۀ اسقاط حق شکایت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

ممکن است شخصی حق داشته باشد از یک رأی به چند طریق شکایت کند. این طرق شکایت عادی و فوق‏العاده طی اصولی در کنار یا به دنبال هم هستند. اسقاط این حق شکایت بر اساس اصول شناخته‏شدة دادرسی میسر است. اما، دربارة نحوه و هنگامة اسقاط و برخورد آن با صلاحیت و اختیار توصیف دادگاه مرجوع‏الیه در تفسیر قوانین نزد دکترین و رویة دادگاه‏ها اختلاف‏هایی وجود دارد. برخی آن را ضمناً قابل اسقاط می‏دانند، برخی شعب فقط به اسقاط صریح ترتیب اثر می‏دهند، و بعضی شعب دیوان عالی کشور نیز هیچ‌یک را قابل پذیرش نمی‏دانند. در این پژوهش بحث‏ها و استدلال‏های دکترین و رویة قضایی تحلیل می‏شود. به باور نگارنده حق شکایت از رأی حقی از حقوق شخصی‌ـ آیینی و قابل اسقاط است. اما، به منظور اجتناب از بروز ابهام در اعمال آیین دادرسی، اسقاط الزاماً باید صریح باشد و اعمال یک طریقة شکایت در مهلت طریقة شکایت دیگر اسقاط ضمنی حق آن طریقه نیست. تحلیل رابطة میان انواع طرق شکایت از رأی در تبیین مواضع دادگاه‏ها و رسیدن به نظریة مقبول که با ماهیت دادرسی مدنی هم‌سو باشد اهمیت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attack on Judgment in Period of other Way of Attack & Renunciation

نویسنده [English]

  • Hassan Mohseni
Associate Professor, Faculty of Law & Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

It is possible that one has right to attack on a judgment in many ways. These ways are ordinary or extraordinary ways that have their place alongside each other according to principles. Renunciation of these ways is generally possible. Nonetheless, between courts and tribunals we can see some conflicts about the way and methods of renunciation. Some courts have accepted the explicit renunciation of right of attack and some chambers of our Supreme court have rejected the express renunciation. We believe that the right of attack on a judgment is a subjective right that shall be renounced expressly. The relation between ways of attack on judgment is necessary for determining courts’ view and achieving an acceptable theory which is in line with nature of civil procedure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subjective Right
  • Procedural Subjective Right
  • Way of Attack
  • Renunciation

مراجع

1. افتخارجهرمی، گودرز؛ مصطفی السان (۱۳۹۶). آیین دادرسی مدنی، تهران، میزان، ج 2.
2. پورطهماسبی‏فرد، محمد؛ حسن محسنی (۱۳۸۴). «اصل تسلط طرفین دعوا بر جهات و موضوعات دعوا»، مجلة کانون وکلای دادگستری مرکز، ۱۹۰ (3)، صص 53ـ ۷۷.
3. حسن‏زاده، مهدی (۱۳۹۷). «شکایت از آرای مدنی در خارج از مهلت قانونی»، حقوق خصوصی، 15 (2)، صص 261ـ ۲۸۱.
4. شمس، عبدالله (۱۳۸۷). آیین دادرسی مدنی، چ 20، تهران، دراک، ج 1.
5. صدرزاده افشار، سید محسن (۱۳۸۵). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، چ 9، تهران، جهاد دانشگاهی علامه طباطبایی.
6. غمامی، مجید؛ حسن محسنی (۱۳۹۱). «اصل ابتکار عمل خصوصی اصحاب دعوا در دادرسی مدنی و استثناها و قیدهای آن»، مطالعات حقوق خصوصی، ۴۲ (1)، صص 201ـ ۲۱۶.
7. کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۰). فلسفۀ حقوق، تعریف و ماهیت حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج 1.
8. ـــــــــــــــ (۱۳۹۲). اعتبار امر قضاوت‌شده در دعوای مدنی، چ 9، تهران، میزان.
9. متین‌دفتری، احمد (۱۳۹۴). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، مجد.
10. متین، احمد (1335). مجموعه رویة قضایی، قسمت حقوقی، تهران، هاشمی.
11. محسنی، حسن (۱۳۹۵الف). آیین دادرسی مدنی فرانسه، چ 4، تهران، شرکت انتشار، ج 1.
12. ــــــــــــــ (۱۳۹۵ب). «غیبت خواهان و خوانده در دادرسی مدنی با نگاهی به حقوق فرانسه»، مطالعات حقوق خصوصی، ۴۶ (۳)، صص 455ـ ۴۷۴.
13. ــــــــــــــ (۱۳۹۵ج). «فرجام‌خواهی نظارت قضایی بر رأی قطعیت‌یافتة دادگاه نخستین»، رویة قضایی (حقوق خصوصی)، 1 (1)، صص 15ـ ۲۸.
14. ــــــــــــــ (۱۳۹۶). «توصیف رأی از منظر قابلیت شکایت (با نگاه تطبیقی)»، مطالعات حقوق تطبیقی، ۸ (1)، صص ۴۴۲ـ ۴۲۳.
15. ــــــــــــــ (۱۳۹7). ادارة جریان دادرسی مدنی، بر پایة همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، چ 4، تهران، شرکت سهامی انتشار.
16. یوسف‏زاده، مرتضی (۱۳۹۱). آیین دادرسی مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
17. Cadiet, Loïc & Jeuland, Emmanuel (2009). Droit judiciaire privé, Paris : Litec, 6e éd.
18. Cappelletti, Mauro & Garth, Bryant G. (1987). Civil Procedure, Introduction - Policies, Trends and Ideas in Civil Procedure, in: The International Encyclopedia of Comparative Law, 16 (1), Boston: J.C.B. MOHR.
19. Code de procédure civile (2015). Préparé par Loïc Cadiet, Paris: Litec.
20. Motulsky, Henri (1974). L'action en justice et le droit subjectif, in: Ecrits, Paris: Dalloz, Tome I: études et notes de procédure civile, 85-100.
مجله علمی
دوره 16، شماره 2
مهر 1398
صفحه 249-272

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار