مطالعۀ تطبیقی راه‌های حقوقی حمایت از ارزش‌ تبلیغاتی نشان‏ های هویتی اشخاص مشهور در ایالات متحدۀ امریکا و ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

نشان‌های هویتی، نظیر نام و صدا و تصویر، زمینة بهره‌برداری اقتصادی از آن‌ها را، به‌ویژه برای افراد مشهور، فراهم ساخته‌ و به تبع این پرسش‌ را موجب شده است که برای حمایت از نشان‌های هویتی پیش‌گفته چه راه‌کارهایی وجود دارد. در این جستار، با روش توصیفی و تحلیلی و تطبیقی، به بررسی این موضوع در حقوق ایالات متحدة امریکا و ایران پرداخته شد. نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که بر اساس تجارب نظام حقوقی ایالات متحدة امریکا راه‌های مسئولیت‌های قراردادی و غیر قراردادی و حقوق مالکیت فکری تأمین‌کنندة حمایت کامل از چنین حقی نیست. بنابراین، بالغ بر نیمی از ایالات متحدة امریکا حق مستقلی تحت عنوان «حق شهرت» را از طریق قانون یا کامن‌لا یا به کمک هر دو شیوه به رسمیت شناخته‌اند. در ایران قانونی که به‌صراحت این حق را بشناسد وجود ندارد و فقط می‌توان به راه‌کارهای سنتی متوسل شد. با وجود این، شایسته است در حقوق ایران نیز مقررات حمایتی متناسبی در این زمینه وضع شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Legal Ways to Protect Publicity Value in the United States of America and Iran

نویسندگان [English]

  • Masoomeh Benasbordi 1
  • Sayed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 2
  • Saeed Mohseni 2
1 MS.c, In Private Law, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The economic exploitation of identity attributes, such as name, voice and image have become possible, especially for celebrities, and this consequently leads to the question about different ways of supporting the mentioned identity attributes. This article uses a descriptive, analytical, and comparative method to study this question in the law of the United States and Iran. The results of this study indicate that, based on the experiences of the United States legal system, contractual and non-contractual liabilities and intellectual property rights cannot fully protect such a right. Thus, over half of the United states recognized an independent right as the "publicity right" by law or Common law or both. In Iran, there is no law that expressly recognizes this right, and we can only resort to traditional solutions. Nevertheless, it is worthwhile to take protective provisions in this regard in Iran's law, using US experience in this matter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Publicity Value
  • Right of Publicity
  • Intellectual Property Rights
  • Non-Contractual Liability
  • Contractual Liability

مراجع

1. امامی، اسدالله (1390). حقوق مالکیت صنعتی، تهران، میزان.
2. انصاری، باقر (1386). حقوق حریم خصوصی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
3.  ـــــــــــ (1388). «نگاهی به حقوق رسانه»، کتاب ماه کلیات (ماهنامة تخصصی اطلاع‌رسانی و نقد و بررسی کتاب در حوزة اطلاعات، ارتباطات، و دانش‌شناسی)، 4، صص 76ـ 77.
4. ــــــــــــ (1393). «موازین حقوقی ناظر بر انتقاد از دولت و مقامات دولتی»، پژوهش حقوقعمومی، 43، صص 9ـ 46.
5. بدرآبادی، همت؛ غلام‌رضا بهروزی لک (1393). «حرمت مخالفت با حکم حکومتی در فقه سیاسی شیعه»، سیاست متعالیه، 5، صص 43ـ 60.
6. حائرى، سید کاظم (1379). «بررسى فقهى حق ابتکار»، فقه اهل بیت علیهم السلام، 6 (23)، صص 95ـ 103.
7. حبیبا، سعید؛ مجید حسین‌زاده (1392). «تحلیل دکترین رقیق‌سازی (دکترین نقض نوع دوم) در نظام حقوقی حاکم بر علایم تجاری»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 43(1)، صص 17ـ 35.
8. حر عاملی، محمد بن حسن (1414 ق). وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم ‌السلام لأحیاء التراث.
9. خوشنویس زارچ، امرالله (1388). «مصادیق حقوق مالکیت فکری در صنعت ورزش»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قم، دانشکدة حقوق.
10. رفیعی، مریم (1395). مطالعة تطبیقی ثبت علایم تجاری در حقوق ایران و امریکا، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه قم، دانشکدة حقوق.
11. زرکلام، ستار (1388). حقوق مالکیت ادبی و هنری، تهران، سمت.
12. سبحانى، جعفر (بی‌تا). سلسلة المسائل الفقهیة، قم، بی‌نا.
13. سودخواه محمدی، زهرا (1395). حمایت از علایم تجاری ثبت‌نشده در نظام حقوقی ایران و امریکا، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی.
14. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1371). «استفتائات و نظرات پیرامون مسائل فقهی و حقوقی»، رهنمون (مدرسه عالی شهید مطهری)، 2 و 3، صص 207ـ 209.
15. صدر، سید محمدباقر (1417 ق). القواعد الفقهیه، قم، مؤسسة دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم ‌السلام.
16.  ــــــــــــــــــ (1420 ق).  قاعدة لا ضرر و لا ضرار، قم، دار الصادقین للطباعه و النشر.
17. فاضل لنکرانى، محمد (بی‌تا). جامع المسائل، قم، امیر قلم.
18. فخلعی، محمدتقی؛ مجتبی ولی‌اللهی (1389). «بررسی شرط معاصرت سیرة عقلا با عصر معصومان»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، 85، صص 85ـ 104.
19. قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی، و علایم تجاری (1386).
20. قانون مدنی (1307).
21. قبولی درافشان، سید محمدمهدی؛ پوریا شیرخانی؛ محمد موحدی‌فرد (1394). «مسئولیت مدنی ناشی از همکاری ثالث در نقض تعهدات قراردادی (مطالعة تطبیقی در حقوق فرانسه، بلژیک، و ایران با رویکرد فقهی)»، حقوق اسلامی، 2، صص 47ـ 68.
22. قبولی درافشان، سید محمدهادی؛ مصطفی بختیاروند؛ سمانه خوانساری (1397). «حق شهرت مطالعه در حقوق امریکا، کوشش برای شناسایی در فقه امامیه و ساماندهی آن در حقوق ایران»، مطالعات حقوق خصوصی، 48(1)، صص 133ـ 151.
23. قطب راوندی، سعید بن عبدالله (1405 ق). فقه القرآن، قم، مکتبه آیت‌الله العظمی النجفی المرعشی.
24. کاتوزیان، ناصر (1378). دورة مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت، تهران، دادگستر.
25. ـــــــــــ (1396). دورة مقدماتی حقوق مدنی: وقایع حقوقی، تهران،گنج دانش.
26. گرجی، ابوالقاسم (1371). «مشروعیت حق و حکم آن با تأکید بر حق معنوی»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، 28، صص 121ـ 127.
27. ماسنانی، ملیحه (1393). «رقابت مکارانه (مطالعة تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدة علوم اداری و اقتصادی.
28. مجلسی، محمدباقر (1403 ق). بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
29. محسنی، سعید؛ سید محمدمهدی قبولی درافشان (1394). حقوق ادبی هنری (با مطالعة تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه، و مصر)، مشهد، مؤسسة انتشاراتی پژوهشکدة مطالعات اسلامی در علوم انسانی.
30. محسنی، فرید (1389).حریم خصوصی اطلاعات؛ مطالعة کیفری در حقوق ایران، ایالات متحدة امریکا، و فقه امامیه، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.
31. محمدی، ابوالحسن (1390). مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
32. محمدی، عمید؛ محمد صالحی مازندرانی؛ مهدی زاهدی (1396). «حمایت از حق شهرت در پرتو حقوق مالکیت فکری با رویکرد تطبیقی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 21 (3)، صص 193ـ 222.
33. مکارم شیرازى، ناصر (1427ق). استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسة امام على بن ابى طالب علیه ‌السلام.
34. میرشکاری، عباس (1398). «حق جلوت»، مطالعات حقوق خصوصی، 49 (3)، صص 523ـ 542.
35. وصالی محمود، رضا (1384). «مطالعة تطبیقی حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری»، مجلة حقوقی دادگستری، 50 و 51، صص 113ـ 136.
36. Barr, D. L. (1994). The right to one's reputation: Applicable legislation in the United States of America. University of Ottawa.
37. Beverley-Smith, H., Ohly, A., & Lucas-Schloetter, A. (2005). Privacy, property and personality: civil law perspectives on commercial appropriation. Cambridge University Press.
38. Buchsbaum, W. (2018). Harmonizing the Tension Between the First Amendment and Publicity Rights and Finding the Right Balance: Discerning How Much Freedom is Warranted and What Needs Protection. The University of Cincinnati Intellectual Property and Computer Law Journal, 3(1), pp. 1-25.
39. Chadwick, J. M. & Vatanparast, R. (2007). The Copyright Act's Preemption of Right of Publicity Claims. Comm. Law., 25: pp. 3-8.
40. DiGregorio, C. (2017). Finding a Fair Balance for the Right of Publicity and First Amendment Protections. Touro L. Rev, 33, pp. 995-1042.
41. Imp, K. (2017). Balancing the Right of Publicity and the First Amendment: The Impact of the Hurt Locker Case. Ent. & Sports Law, 33, pp. 49-51.
42. Jacoby, D. (2006). Image Rights, Rights of Privacy-Opportunities and Limitation: A Legal Overview from a US Perspective. Convergence, 2, pp. 17-30.
43. Madow, M. (1993). Private ownership of public image: Popular culture and publicity rights. Calif. L. Rev., 81, pp. 125-240.
44. Marks, K. S. (1982). An Assessment of the Copyright Model in Right of Publicity Cases. In Copyright L. Symp., 32, pp. 1-41.
45. McCarthy, J. T. (1994). The Human Persona as Commercial Property: The Right of Publicity. Colum.-VLA JL & Arts, 19, pp. 129-148.
46. McCarthy, J. T. (1987). Melville B. Nimmer and the Right of Publicity: A Tribute. Ucla L. Rev., 34, pp. 1703-1712.
47. Nam, H. D. (2005). The right of publicity in the global market: Is James Dean a living dead even in Korea? University of Washington.
48. Nimmer, M. B. (1954). The right of publicity. Law and Contemporary problems, 19(2), pp. 203-223.
49. Park, A. (2015). Internet Service Provider Liability for Defamation: United States and United Kingdom Compared. University of Oregon Graduate School.
50. Rothman, J. E. (2018). "Right of Publicity State-by-State", https://www.rightofpublicityroadmap.com
51. Wang, S. (2016). Student-Athletes’ Right of Publicity Legal Issue and Implications. University of Minnesota.
52. Ala. Code § 6-5-770 to § 6-5-774, 2010, Available at:
53. https://law.justia.com/codes/alabama/2017/title-6/chapter-5/article-39
54. Ind. Code Ann. § 32-36-1-1 to § 32-36-1-20, 1994, Available at:
55. https://law.justia.com/codes/indiana/2017/title-32/article-36/chapter-1
56. 15 U.S.C. § 1051 to § 1141, 1946, Available at:
57. https://law.justia.com/codes/us/2016/title-15/chapter-22
17 U.S.C. § 100 to § 1332, 1976, Available at: https://law.justia.com/codes/us/2016/title-17
مجله علمی
دوره 16، شماره 2
مهر 1398
صفحه 273-299

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار