مسئولیت در قبال خسارات ناشی از پرتاب ماهواره‌های کوچک توسط شرکت‌های خصوصی و استارت‌آپ‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استادیار، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 کارشناس‌ارشد حقوق بین الملل، دانشکدۀ حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

تجدید حیات ماهواره‌های کوچک، به‌ویژه ماهواره‌های مکعبی، طی چند سال اخیر شرکت‌های خصوصی و استارت‌آپ‌های فضایی متعددی را به صنعت نوین فضا وارد کرده است. پرتاب این ماهواره‌های ارزان و محبوب مانند هر فعالیت فضایی دیگری پرخطر محسوب می‌شود و ممکن است در سطح زمین، در هوا و به هواپیمای در حال پرواز، یا در فضای ماورای جو‌ّ خساراتی وارد کند. با توجه به افزایش پرتاب ماهواره‌های کوچک توسط شرکت‌های خصوصی و استارت‌آپ‌ها، در این نوشتار سعی شده است با بررسی معاهدۀ فضای ماورای جو‌ّ، کنوانسیون مسئولیت، رویۀ برخی کشورهایی که انجام پروژه‌های خصوصی ماهواره‌های کوچک در آن‌ها افزایش‌ یافته است، و مقررات جمهوری اسلامی ایران چگونگی انطباق مسئولیت در قبال خسارات ناشی از پرتاب ماهواره‌های کوچک توسط بخش خصوصی با الزامات معاهدات فضایی مشخص شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Liability for Damages caused by Launching Small Satellites by Private Companies and Startups

نویسندگان [English]

  • Mahdi Haddadi 1
  • Seyed Hadi Mahmoudi 2
  • Rana Madadi 3
1 Associate Professor, Faculty of law, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 MSc., Faculty of Law, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

In recent years, revival of small satellites, especially CubeSats, has attracted many private companies and startups to the new space Industry. Like any other activity, launching these cheap and popular satellites is a high-risk activity and may cause damages on the surface of the Earth, to aircraft in flight or in outer space. Due to surge in launching small satellites by private companies and startups, this study tries to find the conformity of the liability for damages caused by launching small satellites by the private sector with the requirements of Outer Space Treaty and the Liability Convention through examining these Treaties, the practice of States where there has been an increase in the private missions of Small Satellites, and the regulations of the Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CubeSats
  • Liability
  • International law
  • Space Companies
  • Space Law
اساسنامۀ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مصوب 1388.
اساسنامۀ سازمان فضایی ایران، مصوب 1384.
استاندارد تضمین محصول فضایی‌ـ قابلیت اتکا، سازمان ملی استاندارد ایران 20473 (1394).
استاندارد تضمین محصول فضایی‌ـ مدیریت تضمین محصول، سازمان ملی استاندارد ایران 21339 (1395).
اعظمی، علی (1397). «قانون ملی فضا‌ـ ضرورت، چالش‌ها و الزامات آن در کشور»، معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی (دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن)، شمارۀ مسلسل 15913.
اعظمی، علی؛ اکبر قهری (1398). «قانون ملی فضا‌ـ مروری بر حقوق فضای ماورای جو‌ّ، بررسی سرفصل‌های اصلی قانون ملی فضا در کشورهای منتخب»، معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی (دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن)، شمارۀ مسلسل 16673.
امین زاده، الهام؛ علاقه‌بند حسینی، یونس؛ سعیدی، محمد (1397). حقوق بین‌الملل فضا: کنوانسیون مسئولیت و موافقت‌نامۀ ماه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
امین زاده، الهام؛ علاقه‌بند حسینی، یونس؛ سعیدی، محمد (1393). حقوق بین‌الملل فضا: موافقتنامۀ امداد و نجات فضانوردان و کنوانسیون ثبت اشیاء فضایی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
سند جامع توسعۀ هوافضای کشور، مصوب 1391.
صفایی، حسین؛ حبیب‌الله رحیمی (1391). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چ 3، تهران، سمت.
صفایی، سید حسین؛ هادی شعبانی کندسری (1394). «مبنای مسئولیت تولیدکنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، اسلام، امریکا و اتحادیۀ اروپا»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 2(4)، صص43 ـ 66.
فورتئو، ماتیاس (1396). «مسئولیت بین‌المللی حاکم بر حقوق فضا»، ویراستاران: جیمز کرافورد و آلن پله و سایمون السون، مترجمان: مهدی حدادی و سیامک کریمی، مسئولیت بین‌المللی ناشی از اعمال منع‌نشده در حقوق بین‌الملل، تهران، مجد، صص 119 ـ 140
قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1387). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، چاپ سوم، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، مصوب 1388.
قانون مدنی، مصوب 1307.
قانون مسئولیت مدنی، مصوب 1339.
کاتوزیان، ناصر (1386). حقوق مدنی: الزام‌های خارج از قرارداد: ضمان قهری، چ 7، تهران، دانشگاه تهران.
مصوبۀ جلسۀ 279 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، مصوب 11/06/1397.
مونتجوئی، مایکل (1396). «مفهوم مسئولیت در غیاب فعل متخلفانۀ بین‌المللی»، ویراستاران: جیمز کرافورد و آلن پله و سایمون السون، مترجمان: مهدی حدادی و سیامک کریمی، مسئولیت بین‌المللی ناشی از اعمال منع‌نشده در حقوق بین‌الملل، تهران، مجد، صص 15 ـ 34.
نواده‌توپچی، حسین (1393). حقوق بین‌الملل فضا، چ 2، تهران، خرسندی.
References
Agreement on the Rescue of Astronauts, the Return of Astronauts and the Return of Objects Launched into Outer Space, done 22 April 1968, entered into force 3 December 1968, 672 UNTS 119, 7 ILM 149 (1968).
Aminzadeh, Elham; Allagheband Hosseini, Younes; Saeedi, Mohammad (2018). International Space Law: The Liability Convention and the Moon Agreement. Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Aminzadeh, Elham; Allagheband Hosseini, Younes; Saeedi, Mohammad (2014). International Space Law: TheAgreement on the Rescue and Return of Astronauts and The Convention on Registration of Space Objects. Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Austrian Federal Law on the Authorisation of Space Activities and the Establishment of a National Space Registry (Austrian Outer Space Act, adopted by the National Council on 6 December 2011, entered into force on 28 December 2011).
Azami, A. & Ghahri, A. (2019). “National Space Law- Overview of the Outer Space law, An Overview of the Main Topics of National Space Law in Selected Countries”, the Deputy Director of Infrastructure and Production Research (the Office of Energy, Industry and Mine Studies), No. 16673. (in Persian)
Azami, A. (2018). “National Space Law- Necessity, Challenges and Its Requirements in the Country”, the Deputy Director of Infrastructure and Production Research (the Office of Energy, Industry and Mine Studies), No. 15913. (in Persian)
Belgium Law of 17 September 2005 on the Activities of Launching, Flight Operation or Guidance of Space Objects, consolidated text as revised by the Law of 1 December 2013 (B.O.J. of 15 January 2014).
Belgium Royal Decree implementing certain provisions of the Law of 17 September 2005 on the activities of launching, flight operations and guidance of space objects.
Characteristics, definitions and spectrum requirements of nanosatellites and picosatellites, as well as systems composed of such satellites (Report ITU-R SA.2312-0, September 2014).
Civil Liability Code of the Islamic Republic of Iran (1960). (in Persian)
Communications Regulatory Authority (CRA) of Islamic Republic of Iran's statute (2009). (in Persian)
Convention on International Liability for Damage Caused by Space Objects, done 29 March 1972, entered into force 1 September 1972, 961 UNTS187, 10 ILM 965 (1971).
Convention on Registration of Objects Launched into Outer Space, done 14 January 1975, entered into force 15 September 1976, 1023 UNTS 15, 14 ILM 43 (1975).
Forteau, M. (2018). “Space Law”, In James Crawford, Alain Pellet, & Simon Olleson (Eds.), Mahdi Haddadi & Siamak Karimi (Trans.), The International Liability for Acts not Prohibited by International Law, Tehran, Majd, pp. 119-140. (in Persian)
http://espash.ir/news/14729/ (accessed February 5, 2020).
http://espash.ir/news/14730/ (accessed February 5, 2020).
http://euroconsult-ec.com/6_August_2018/ (accessed May 23, 2019).
https://dlmultimedia.esa.int/download/public/videos/2017/04/004/1704_004_AR_EN.mp4 (accessed May 23, 2019).
https://www.nanosats.eu/cubesat (accessed April 26, 2019).
https://www.nanosats.eu/img/fig/Nanosats_status_2020-01-06_large.png (accessed April 26, 2019).
https://www.newspace.im/ (accessed February 30, 2020).
https://www.planet.com/faqs/ (accessed February 30, 2020).
https://www.researchandmarkets.com/research/fg57d6/global_2_5?w=5 (accessed May 4, 2019).
International Telecommunication Union and United Nations Office for Outer Space Affairs, Guidance on Space Object Registration and Frequency Management for Small and Very Small Satellites (A/AC.105/C.2/2015/CRP.17, 2015).
Jakhu, R. S. & Pelton, J. N. (2014). Small Satellites and Their Regulation, New York, Springer.
Katouzian, N. (2007). Iranian Civil Law: Comparative Study Extra Contractual Obligations (7th ed.), Tehran, University of Tehran. (in Persian)
Law on Protection of Consumers' Rights (2009). (in Persian)
Manikowski, P. (2006). “Examples of space damages in the Light of International Space Law”, Poznań University of Economics, 6(1), pp. 54-68.
McKnight, D. & Kawashima, R. (2019). A Handbook for Post-Mission Disposal of Satellites Less Than 100 kg. International Academy of Astronautics (IAA) Study Group 4.
Montjoie, M. (2018). “The Concept of Liability in the Absence of an Internationally Wrongful Act”, In James Crawford, Alain Pellet, & Simon Olleson (Eds.), Mahdi Haddadi & Siamak Karimi (Trans.), The International Liability for Acts not Prohibited by International Law, Tehran, Majd, pp. 15-34. (in Persian)
Navade Toupchi, H. (2018). International Space Law (2nd ed.), Tehran, Korsandi. (in Persian)
Palkovitz, N. (2016). “Small Satellites: Innovative Activities, Traditional Laws, and the Industry Perspective”, In Irmgard Marboe (Ed.), Small satellites: Regulatory challenges and chances, Leiden, Brill, pp. 47-66.
Pardini, C. & Anselmo, L. (2019). “Uncontrolled re-entries of spacecraft and rocket bodies: A statistical overview over the last decade”, Journal of Space Safety Engineering, 6(1), pp. 30-47.
Qasemzadeh, S. Morteza (2008). The Law of Torts (3nd ed.). Tehran: Mizan Legal Foundation. (in Persian)
Resolution 279 of the Communications Regulatory Commission (2018). (in Persian)
Rivière, A. (2019). “The Rise of the LEO: Is There a Need to Create a Distinct Legal Regime for Constellations of Satellites?”, In Annette Froehlich (Ed.), Legal Aspects around Satellite Constellations, Cham, Springer, pp. 39-53.
Rules Concerning Space Activities and the Establishment of a Registry of Space Objects (Dutch Space Activities Act).
Safaee, S. H. & Shabani Kandsari, H. (2015). “Comparative Study on the Civil Liability Foundation of Goods Producers and Services Providers in Iranian, Islamic, American and European Union Law”, Comparative Studies of Islamic and Western Law, 2(4), pp. 43-66. (in Persian)
Safai, H. & Rahimi, H. (2012). Civil Liability (Extra-Contractual Obligations), (3nd ed.), Tehran, Samt. (in Persian)
Sandau, R. (ed.). (2006). International study on Cost Effective Earth Observation Missions, Leiden, Taylor & Francis.
Space product assurance- Dependability, Iranian National Standardization Organization (INSO) 20473, (2016). (in Persian)
Space product assurance- Product assurance management, Iranian National Standardization Organization (INSO) 21339, (2016). (in Persian)
Statute of the Iranian Space Agency (2005). (in Persian)
The Civil Code of the Islamic Republic of Iran (1928). (in Persian)
The National Comprehensive Document for Aerospace Development (2013(. (in Persian)
Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies, done 27 January 1967, entered into force 10 October 1967, 610 UNTS 205, 6 ILM 386 (1967).
UK Outer Space Act )1986(.
UK Space Industry Act )2018(.
US. Code of Federal Regulations (1984).
Vernile, A. (2018). The Rise of Private Actors in the Space Sector, Vienna: Springer.
Vienna Convention on the Law of Treaties, done 23 May 1969, entered into force 27 January 1980, 1155 UNTS 331, 8 ILM 679 (1980).
Von der Dunk, F. (2006). “Fundamental Provisions for National Space Laws”, Space, Cyber, and Telecommunications Law Program Faculty Publications, 11, pp. 91-99.
Von der Dunk, F. G. (1998). “The 1972 Liability Convention: Enhancing Adherence and Effective Application”, Space and Telecommunications Law Program Faculty Publications, paper 50, pp. 366-373.
Von der Dunk, F. G. (2011). “The Origin of Authorisation: Article VI of the Outer Space Treaty and International Space Law”, In Frans G. von der Dunk (Ed.), National Space Legislation in Europe: Issues of Authorisation of Private Space Activities in the Light of Developments in European Space Cooperation, Leiden, Brill, pp. 3-28.
Wright, E. (2019). “Legal Aspects Relating to Satellite Constellations”, In Annette Froehlich (Ed.), Legal Aspects Relating to Satellite Constellations, Cham, Springer, pp. 25-37.