واکاوی وضعیت حقوقی قرارداد لیسانس فضولی مالکیت فکری با تأکید بر نظام اختراعات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

یکی از سؤالات بنیادین در ارتباط با تحلیل حقوق قراردادی در عرصة حقوق مالکیت فکری، وضعیت قرارداد لیسانس فضولی است به این معنا در صورتی که لیسانس‏دهنده در زمان اعطای حق بهره‌برداری به لیسانس‏گیرنده مالک حقوق مالکیت فکری نباشد و یا اختیار انعقاد قرارداد را نداشته باشد، از حیث حقوقی، قرارداد یادشده چه وضعیتی دارد؟ در پاسخ به سؤال طرح‌شده میان دکترین مالکیت فکری سه دیدگاه قابل طرح است. برخی بطلان  قرارداد را مناسب دانسته‏اند. زیرا در فرض فضولی بودن قرارداد، تنها چنین وضعیتی، حقوق انحصاری دارندة مالکیت فکری را حفظ می‏کند. در مقابل، گروه دیگر، مطابق قواعد عمومی حاکم بر قراردادها قائل به عدم نفوذ قرارداد لیسانس هستند. با این حال، برخی از دکترین داخلی، با این استدلال که اولاً به دلیل وجود تعارض با مبانی حقوق اختراعات و دوم تحلیل مبتنی بر نظام ثبت اسناد و نهایتاً حمایت از دارندة با حسن‌نیت و با تأکید بر تحلیل‌های اقتصادی، قائل به دیدگاه صحت هستند. نوشتة حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی و نقد دلایل بطلان و نظریة صحت به این نتیجه رسیده است که وضعیت عدم نفوذ در پاره‏ای از موارد مطابقت بیشتری با قواعد حقوقی حاکم بر لیسانس دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the legal status of the unauthorized license contract with the emphasis on the system of patent law

نویسنده [English]

  • Ali Saatchi
Assistance Professor, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad
چکیده [English]

One of the fundamental questions related to the analysis of intellectual property contract law is the status of the unauthorized license agreement. If the licensor granting the exploitation right to the licensee is not the owner of the intellectual property rights, what is the legal status of this contract? To answer to the question, there are three doctrines. Some of them recognize the non-nullity of the license agreement because, in case of an unauthorized contract, the nullity could maintain the owner's exclusive rights. Another group, according to the general rules of contracts, supports the invalidity of the contract. However, some doctrines recognize the validity of a contract. Their arguments are based on innovation and creativity in intellectual property, conflicting with the principles of patents, and protecting the owner who has the good faith with an emphasis on economic analysis. Thus, they conclude that the unauthorized license contract is concluded correctly. Therefore, the owner could not nullify the contract. The present article criticizes the situation of nullity and invalidity. It analyses and criticizes the invalidity and nullity and concludes that the situation of invalidity is more in line with the legal rules of the domestic system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unauthorized Contract
  • Situation of Contract
  • Fundamentals of the Patent System
  • Document registration system
  • Economic Analysis
آزادبیگی، سمیه (1391). «قراردادهای نشر در حقوق ایران»، حقوق پزشکی، ویژه‌نامة حقوق مالکیت فکری، صص 77 ـ 108.
امامی، اسدالله (1390). حقوق مالکیت صنعتی، تهران، میزان.
امینی، منصور؛ مرتضی بهادر (1396). «قلمرو حمایت از خریدهای با حسن‌نیت در نظام حقوقی انگلیس، فرانسه و آلمان»، پژوهش‏های حقوق تطبیقی، د 21، ش 4، صص 1 ـ 28.
انصاری، باقر؛ اسماعیل انصاری (1391). «حقوق اطلاعات از منظر تحلیل اقتصادی»، مطالعات حقوق تطبیقی، د 3، ش 2، صص 1 ـ 21.
بهرامی احمدی، حمید (1386). کلیات عقود و قراردادها، ج 2، تهران، میزان.
جعفرزاده، میرقاسم؛ عباس عباس‌تبار فیروزجاه (1394). «ابطال گواهی‌نامة اختراع و تعهد به استرداد عوضین در قراردادهای انتقال حق اختراع»، ویژه‌نامة شمارة 16 مجلة تحقیقات حقوقی، صص 239 ـ 270.
جعفرزاده، میرقاسم؛ ابراهیم رهبری (1391). «قواعد انحلال قرارداد لیسانس فناوری»، تحقیقات حقوقی، د 15، ویژه‌نامة شمارة 8، شمارة پیاپی 1، صص 41 ـ 82.
جعفرزاده، میرقاسم؛ علی ساعتچی (1399). «تحلیل حقوق قراردادی انتظارات تجاری در قرارداد لیسانس اختراع»، دیدگاه‏های حقوق قضایی، د 25، ش 90، صص 169 ـ 184.
حکمت‌نیا، محمود (1387). مبانی مالکیت فکری، چ 2، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
خدمتگزار، محسن (1390). فلسفة مالکیت فکری، تهران، میزان.
ساعتچی، علی (1399). «تحلیل و ارزیابی تضمین اعتبار اختراع در قرارداد لیسانس»، دانشنامة حقوق اقتصادی، ش 17، صص 25 ـ 44.
شمس، عبدالحمید (1382). حقوق مالکیت بر علائم تجاری و صنعتی، سمت.
شیروی، عبدالحسین (1396). حقوق قراردادها، سمت.
صابری، روح‌الله (1387). قراردادهای لیسانس، تهران، شهر دانش.
صادقی، محمود؛ مهدی امینی (1391). «موجبات و آثار ابطال گواهینامة حق اختراع»، مطالعات حقوق تطبیقی، د 3، ش 1، صص 55 ـ 72.
صالحی ذهابی، جمال (1388). حق اختراع (نگرش تطبیقی)، شرکت سهامی انتشار.
صفایی، سید حسین (1385). اشخاص و اموال، چ 5، تهران، میزان.
عباس‏تبار فیروزجاه، مجید (1394). «تأثیر ابطال گواهی اختراع بر وضعیت قراردادهای انتقال فناوری»، رسالة دکتری، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
عباسی، سیمین (1391). مدیریت حقوق مالکیت فکری، تهران، جنگل
قبولی درافشان، سید محمدهادی؛ مصطفی بختیاروند؛ محمدتقی نادی (1400). عقود معین 1، انتشارات دانشگاه فردوسی.
کاتوزیان، ناصر (1386). اموال و مالکیت، چ 17، تهران، میزان.
ـــــــــــــ (1387). حقوق مدنی عقود معین، چ 10، شرکت سهامی انتشار، ج 1.
محمودی، اصغر (1393). حقوق قراردادهای انتقال فناوری، تهران، جاودانه.
میرحسینی، سید حسن (1387). حقوق اختراعات، تهران، میزان.
ــــــــــــــــــــ (1396). مقدمه‌ای بر حقوق مالکیت فکری، تهران، میزان.
میرشمسی، محمدهادی؛ امیر ناظری (1398). «تأثیر ابطال گواهینامة ثبت اختراع بر قراردادها با لحاظ ضرورت‏های حقوق اختراع»، پژوهشنامة بازرگانی، ش 90، صص 50 ـ 84.
References
Abbas-Tabar Firoozjah, M. (2015). "The effect of patent revocation on the status of technology transfer contracts", PhD thesis, Shahid Beheshti University of Tehran. (in Persian)
Abbasi, S. (2012). Management of Intellectual Property Rights, Tehran, Jangal Publications. (in Persian)
Allison & Mark A. Lemley (2000). Who’s Patenting What? An Empirical Exploration of Patent Prosecution, 53 Vanda. L. Rev.
Amini, M. & Bahador, M. (2017). "The Realm of Supporting Goodfaith Purchases in the Legal System of England, France and Germany", Comparative Law Research, Vol. 21, No. 4. pp. 1-28. (in Persian)
Ansari, B. & Ansari, I. (2012). "Information Law from the Perspective of Economic Analysis", Journal of Comparative Law Studies, Vol. 3, No. 2, pp. 1-21. (in Persian)
Azadbeigi, S. (2012). "Publication contracts in Iranian law Quarterly", Journal of Medical Law Special Issue of Intellectual Property Law, pp. 77-108. (in Persian)
Bahrami Ahmadi, H. (2007). General Contracts, second edition, Mizan Publications. (in Persian)
Braucher jean, contracting out of article 2 using a "license" label: a strategy that should not work for software products, Loyola of los Angeles law review [vol. 40:26, 2006.
Devlin, A. (2010). The Misunderstood Function Of Disclosure in Patent Law, 23 Harv. J.L. & Tech.
Dratler, J. (2007). "Licensing of Intellectual Property", Law Journal Press, a division of 3 American Lawyer Media, Inc., New York.
Duffy, J. F. (2004). Rethinking the Prospect Theory of Patents, 71 U. CHI. L. REV.
Eisenberg, Rebecca S. (1989). Patents and the Progress of Science: Exclusive Rights and Experimental Use, 56 U. Chi. L. Rev.
Emami, A. (2011). Industrial Property Law, Mizan Publishing. (in Persian)
Ghabooli Darafshan, S. M.H., Bakhtiarvand, M., & Nadi, M.T. (2021). Definite Contracts 1, Ferdowsi University Press. (in Persian)
Gomulkiewicz, Robert W. (2018). "Is the license still the product?", Arizona law review, Vol. 60, p. 425.
Gordon, f. H. (1966). Problems involved in the assignment of patents and patent rights, A paper delivered to the 40th Annual Meeting of the Patent and Trademark Institute of Canada on September 30,. Printed by permission of the Honorary Secretary-Treasurer.
Hekmatnia, M. (2008). Fundamentals of Intellectual Property, Second edition, Publishing Organization of the Institute of Islamic Culture and Thought. (in Persian)
Jafarzadeh, M.G. & Abbas-Tabar Firooz-Jah, A. (2015). "Revocation of Patent Certificate and Commitment to Return of Awadin in Patent Transfer Contracts", Special Issue No. 16 Journal of Legal Research, pp. 239- 270. (in Persian)
Jafarzadeh, M.G. & Rahbari, E. (2012). "Rules for Dissolution of the Bachelor of Technology Contract", Legal Research Quarterly, Vol. 15, Special Issue No. 8, Consecutive Issue 1, pp. 41-82. (in Persian)
Jafarzadeh, M.G. & Saatchi, A. (2121). "Analysis of Contract Law Commercial Expectations in the Patent License Agreement", Quarterly Journal of Judicial Law Perspectives, Vol. 25, No. 90, pp. 169-184. (in Persian)
Katozian, N. (2007). Property and Ownership, Mizan Publishing. (in Persian)
--------------------- (2008). Civil Law of Certain Contracts, Anteshar Co., Vol. 1. (in Persian)
Khidmatgzar, M. (2011). Philosophy of Intellectual Property, Mizan Publishing. (in Persian)
Kief, F. Scott & Smith, Henry E. (2009). How Not to Invent a Patent Crisis, How Not to Invent a Patent Crisis in REACTING TO THE SPENDING SPREE: POLICY CHANGES WE CAN AFFORD (Terry L. Anderson and Richard Sousa, eds., Hoover Institution Press).
Kitch, Edmund W. (1977). "The Nature and Function of the Patent System", the Journal of Law and Economics, Vol. XX (1).
Lemley, Mark. A. (2012). The Myth of the Sole Inventor, Michigan Law Review, Vol. 110, 709.
Lichtman, D. (2005). Substitutes for the Doctrine of Equivalents: A Response to Maurer and Nard, 93 Geo. L.J. n.42.
Mir-Hosseini, S. H. (2018). Introduction to Intellectual Property Rights, Mizan Publications.
------------------------ (2008). Patents, Mizan Publishing. (in Persian)
Mirshamsi, M.H. & Nazeri, A. (2020). "The effect of patent revocation revocation on contracts in terms of the requirements of patent law Business", Research Journal, No. 90, pp. 84-50. (in Persian)
Munktell, P. (2004). "Compulsory Patent Licensing: A minor case study", Master thesis, Faculty of law university of lund.
Nimmer, R. T. & Dodd, Jeff C. (2011). Modern Licensing law, Vol. 2, West a Thomson Reuters business.
Oddi, S. (1996). Un-Unified Economic Theories of Patents, The Not-Quite-Holy Grail, 71 NOTRE DAME L. REV. 267, 275-7.
Rice, James M. (2015). "The Defensive Patent Playbook", Berkeley Technology Law Journal, Vol. 30, Issue 4, Annual Review 2015 Article 9 11-29.
Saatchi, A. (2021). "Analysis and Evaluation of warranty in patent license", Encyclopedia of Economic Law Spring and Summer, No. 17, pp. 25-44.
Saberi, R. (2008). Bachelor's degree contracts, Tehran, Shahr-e-Danesh Publications. (in Persian)
Sadeghi, M. & Amini, M. (2012). "Causes and Effects of Patent License Revocation", Journal of Comparative Law Studies, Vol. 3, No 1, pp. 55-72. (in Persian)
Safaei, S. H. (2006). Persons and Property, Mizan Publishin ,(in Persian)
Salehi Zahabi, J. (2009). Patent (Comparative Attitude) Publishing Co. (in Persian)
Shams, A. (2003). Property Rights on Trademarks and Industrial Trademarks, Samt Publication. (in Persian)
Shiravi, A.H. (2018). Contract Law, Samt Publications. (in Persian)
Singleton, S. (2005) IP as conflict resolution: a micro view of IP, San Diego law review, vole, 42 issue
Stijepko, T. (2017). The Interplay Between User Innovation, The Patent System And Product Liability Laws: Policy Implications, 99 J. Pat. & Trademark Off. Soc'y 20, 46.
Walton Hamilton; Irene Till (1948). What Is a Patent, 13 Law & Contemp. Probs. 245.
Winston, E. (2006). Why Sell What You Can License Contracting around Statutory Protection of Intellectual Property, 14 Geo. Mason L. Rev. 93 University of Washington Law Library.