طرح دعوی مشتق با مطالعة تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه و آلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

10.22059/jolt.2023.363417.1007222

چکیده

یکی از ابزارهای مهم و مؤثر کنترل اعمال مدیران شرکت طرح دعوی مشتق است. هدف اصلی از تأسیس این نهاد حقوقی حمایت از حقوق سهامداران به‏ویژه سهامداران اقلیت و نیز شرکت در قبال تخلفات مدیران است. در اکثر نظام‏های حقوقی طرح این دعوی علیه مدیران و مدیر عامل شرکت پذیرفته شده است. این مکانیسم حقوقی می‏تواند مانع تضییع حقوق و منافع شرکت و سهامداران آن شود. دعوی مشتق دعوی با اوصاف و ویژگی‏های خاص خود است و با دعوی مسئولیت به معنای خاص تفاوت دارد. به همین دلیل نیز در اکثر نظام‏های حقوقی به این دعوی توجه شده است. لیکن در طرح این دعوی وجود پاره‏ای استثنائات و محدودیت‏ها، از جمله پرداخت هزینة دادرسی از سوی خواهان آن و سهامی بودن شرکت، مانع اثربخشی آن شده است. در حقوق ایران مادة 276 لایحة قسمتی از قانون تجارت، مصوب 1347، تلویحاً به امکان طرح دعوی مشتق پرداخته و لایحة قانون تجارت جدید، مصوب 1384، نیز در مادة 473 شرایط اقامة دعوی مشتق را بیان کرده است. در این پژوهش مفهوم دعوی مشتق و شرایط اقامة این دعوا در نظام حقوقی فرانسه و آلمان و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Derivative action in French, Germany and Iranian legal system: A comparative study

نویسنده [English]

  • Seyyed Ali Seyyed Ahmadi Sajjadi
Department of Private Law, Faculty of Law, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the important and effective tools to control the actions of the company's managers is the derivative lawsuit. The main purpose of establishing this legal institution is to protect the rights of shareholders, especially minority shareholders, and the company against the violations of managers. In most legal systems, this lawsuit against the directors the company has been accepted. This legal mechanism can prevent the squandering of the rights and interests of the company and its shareholders. A lawsuit is a derivative lawsuit with its own characteristics and is different from a liability lawsuit, both contractual and non-contractual liability. For the same reason In most legal systems, special attention has been paid to this lawsuit, but in the filing of this lawsuit, the existence of some restrictions, including the payment of court fees by the plaintiff, as well as the fact that the company is a joint stock company, has hindered its effectiveness In Iranian law section 276 of the Amendment to the commercial Act 1347 refer to possibility of filing a derivative action . The same is provided vastly in the bill 1384 in section 473 regarding new development of legal.  This study explains the concept of a derivative lawsuit and the conditions for filing this lawsuit in the French and Iranian legal systems, and the comparative aspect of the German legal system is also examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Derivative action
  • Shareholders
  • Legal entity
  • Responsibility
  • Directors

مراجع

اسکینی، ربیعا (1385). حقوق تجارت شرکت‏ها‏ی تجاری. چ 9. تهران: سمت. ج 2.
اعظمی‏زنگنه، عبدالحمید (1353). حقوق بازرگانی. چ 4. تهران: بینا.
پاسبان، محمدرضا (1392). دعوای مشتق و آیین آن: بررسی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس. حقوق خصوصی، ش 4، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
دمرچیلی، محمد و همکاران (1386). قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی. چ 6. تهران: میثاق.
ستوده‌تهرانی، حسن (1375). حقوق تجارت. تهران: دادگستر. ج 1 و 2.
شمس، عبدالله (1384). آیین دادرسی مدنی. چ 7. تهران: دراک. ج 1.
کیا، حسن (1393). دعوی مستقیم و غیر مستقیم در حقوق ایران. تهران: اندیشة عصر.
Behrens, Der Durchgriff uber die Grenze 46 Rabelsz, 2005.
D Latella, Shareholder derivative suits: a comparative analysis and the implications of the European shareholders' rights directive, 2009.
Emmerich, Der heutige stand der Lehre vomGmbll –Konzemrecht, AG4, 2012.
Grosbois (M), Responsabilite civile et controle de société, Thèse de Doctorat Universite de Caen Basse- Normandie, 2012.
H Campbell Black, Black's Law Dictionary. Saint Paul, p 530 , 1968.
Juglart (M), Ippolito (B), Droit commercial, sixime éditon, p 480, 1980.
Pagnucco (j-c), Ľ action sociale ut singuli et ut unversi en droit des groupements, n 433, p.247, 2005.
Susanna M.Kim, Conflicting Ideologies of Group Litigation: Who May Challenge Settlements in Class Actions and Derivative Suits?, 1998.
Ripert (G) et Roblot (R), Traité de droit d’affaires, t.2, Les sociétés commerciales, n 1148, p.139, 1989.
Societe traite vinckek Cozian (M), Viandier (A), Deboissy (F), Droit des sociétés, Lites, 2007.
Terre (F), Similer (PH) et Leqette (Y), driote civile, les obligations, p.1133.
Viney (G) et, Jourdain (P), Les conditions de la responsabilité, n 853, p 1080, 2007.
رویة قضایی
Cass.com, 28mai 2002, n 98-20333, note 2693.
Cass.1re civ, 20 mars 1989, n 87-16872, note 3828.
Cass.com, 13déc. 2000, n 99-82875, note 2810.
Cass.2e civ, 27 avril 1977, n 75-14761: Bull.civ.1977, n 108, D. 1977.
Cass.com, 3juin 2008, n 07-12017: Bull.civ.2008, n 114, RD bancaire et fin, 07/2008, p.55, note D. Legeais.
Cass.com, 8févr 2011, n 09-17034: Bull. civ. 2011, n 19 p350.
Cass.2e civ, 12 nov. 1987, n 85-11008, note 2802
CA Versailles, 29 mars 1978: JCP G1978, II, 19209, note Y. Guyon, 1979
Cass.1re civ, 4janv 1983, n 81- 15865: Bull. civ. 1983, n 1.
Cass.1re civ, 30janv 1980.
Cass.com, 8févr 2011.
Cass.3e civ, 2juill 1974, n 73-11364, note 2672.
Cass.com, 19oct 1999, n 97-13446, note 2965.
 
Azami-Zanganeh, A. (1974). Business law. Tehran: Bina Publishing. (in Persian)
Damirchili, M. (2007). Commercial law in present legal order. Tehran: Misagh Publishing. (in Persian)
Eskani, R. (2006). Commercial low trading corporations. Tehran: Samt Publishing. Vol. 2. (in Persian)
Kia, H. (2014). Direct and indirect lawsuit. Tehran: Andisheh Asr Publishing. (in Persian)
Pasban, M. (2013). Derivative Action and its procedures comparative survey in low of Iran and England. Journal of Private Low, Vol. 2, Issue 4. (in Persian)
Shams, A. (2005). Civil procedure. Vol. 1. Tehran: Drake Publishing. (in Persian)
Sotudeh Tehrani, H. (1996). Commercial low. Tehran: Dadgostar Publishing. (in Persian)
مجله علمی
دوره 20، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1402
صفحه 275-289

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار