مبانی و آثار شرط خلاف معاذیر قراردادی در حقوق کامن لا با مطالعة تطبیقی در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

10.22059/jolt.2024.351640.1007148

چکیده

اصل لزوم قراردادها که ناشی از حاکمیت اراده و قصد طرفین بر اجرای قرارداد است یکی از اصول بنیادین حاکم بر قراردادهاست. با وجود این، ممکن است قراردادی به واسطة عوامل ارادی یا غیر ارادی اجرا نشود. عوامل غیر ارادی همانند قوة قاهره که موجب معافیت متعهد از اجرای قرارداد می‏شود تحت عنوان معاذیر اجرای قرارداد در نظام‏های حقوقی مختلف مورد مطالعه قرار می‏گیرد. ولی گاه ارادة طرفین چنان بر اجرای قرارداد تأکید دارد که هیچ عاملی، حتی معاذیر قانونی، نباید مانع اجرای قرارداد شود، بلکه ایشان می‏خواهند قرارداد در هر شرایطی به حیات خود ادامه دهد. بنابراین شرط خلاف معاذیر اجرای قرارداد در قرارداد درج می‏شود. در این مقاله برآنیم تا ماهیت و مبانی و آثار این شرط در حقوق کامن‏لا و موضع حقوق ایران در قبال آن مورد مطالعه قرار گیرد. شرط یادشده در حقوق کامن‏لا، جز در موارد استثنائی، پذیرفته شده و به‌ویژه در قراردادهای تجاری مورد استناد قرار گرفته است. به نظر می‏رسد این شرط، در فرض علم و آگاهی طرف قرارداد و توانایی وی برای مدیریت ریسک، در حقوق ایران نیز قابل پذیرش است و با مبانی فقهی و حقوقی ایران در تضاد نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Foundations and Effects of “Hell or High Water Clause” in Common Law with a Comparative Study in Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Mohadese Eftetahi 1
  • Mohammad Ali Khorsandian 2
  • Hojjat Mobayen 2
1 PhD Candidate of Private Law, School of Law and Political Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Department of Islamic and Private Law, School of Law and Political Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

The Principle Pacta Sunt Servanda which results from the autonomy of will and intention of the parties to perform the contract is one of the fundamental principles governing contracts. A contract may be breached intentionally or frustrated by unwanted events like force majeure which causes the obligor to be exempted from performing the contract. These events are studied as excuses for the performing of the contract in different legal systems. But sometimes parties emphasize the performance of the contract so much that no reason, even legal, should permit nonperforming of the contract, as they want the contract to continue to be enforceable in any circumstance; For this purpose, the “Hell or High Water Clause” is included in the contract. In this article, we study the essence, foundations and effects of this clause in common law and the position of Iranian law in relation to it; The mentioned clause is enforceable in the common law, except in exceptional cases, and it is used and cited especially in commercial contracts. It seems that this clause is enforceable in Iranian law, provided that the contracting party has the knowledge and awareness and is capable of managing risk; so, this clause does not conflict with Iran's jurisprudence and legal foundations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contractual Damages
  • Force Majeure
  • Hardship
  • Impossibility
ایزانلو، محسن و شاهین، ابوالفضل (1399). مطالعة تطبیقی شرط تضمین مسئولیت در قراردادها. حقوق اقتصادی، د 27، ش 17، 103 ـ 142.
باریکلو، علی‌رضا (1389). وضعیت شرط ضمان سرمایه در حقوق اسلام. فقه و حقوق اسلامی، د 1، ش 1، 1 ـ 23.
بنایی اسکویی، مجید (1392). تعدیل قرارداد در صورت حدوث تعذر مالی. مطالعات حقوق تطبیقی، د 4، ش 1، 41 ـ 61.
پارساپور، محمدباقر و ذاکری‌نیا، حانیه (1394). اقسام، احکام، و آثار معاذیر عدم اجرای قرارداد (مطالعة تطبیقی در نظام حقوقی ایران، رومی ژرمنی، کامن لا، و برخی اسناد بین‌المللی). پژوهش‌های حقوق تطبیقی، د 19، ش 2، 25 ـ 50.
خانلری بهمنمیری، حسین (1398). پذیرش مطلق یا مقید اصل حاکمیت اراده در قراردادهای تجاری بین‌المللی با نگرشی بر مقررة رم یک و حقوق امریکا. پژوهشهای حقوق تطبیقی، د 23، ش 3، 95 ـ 126.
دارائی، محمدهادی (1394). مطالعة تطبیقی معاذیر اجرای قرارداد در حقوق انگلیس، امریکا، و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی، د 6، ش 1، 107 ـ 150.
رحیمی، حبیب‌الله و علی‌زاده، سعیده (1396). ماهیت و مبنای تعدیل در حقوق ایران و فیدیک. پژوهش حقوق خصوصی، د 6، ش 21، 147 ـ 175.
سلطان‌احمدی، جلال و ولایی، مریم (1398). شروط و مفاد معتبر پس از زوال یا انحلال قرارداد در حقوق ایران با مطالعة اجمالی اسناد بین‌المللی. پژوهش حقوق خصوصی، د 8، ش 28، 91 ـ 118.
شعبانی، امید و حاجی‌محمدی، اصغر (1393). مقایسة دکترین فراستریشن و نهاد حقوقی فورس ماژور. حقوق و سیاست، د 10، ش 1، 111 ـ 130.
شهیدی، مهدی (1391). حقوق مدنی: شروط ضمن عقد. تهران: مجد.
علوی رضوی، یحیی (1388). شرط ضمان عامل در قرارداد مضاربه. اقتصاد اسلامی، س 9، ش 33، 161 ـ 178.
قنواتی، جلیل (1389). اصل آزادی قراردادی: قراردادها و شروط غیرعادلانه. مطالعات اسلامی- فقه و اصول، د 42، ش 2، 135 ـ 157.
کاتوزیان، ناصر (1385). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. چ 7. تهران: شرکت سهامی انتشار. ج 1.
ــــــــــــ (1389). مقدمة علم حقوق. چ 5. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
متین، احمد (1381). مجموعة رویة قضایی (قسمت حقوقی). تهران: رهام.
محقق داماد، سید مصطفی (1391). قواعد فقه، تهران: سمت. ج 2.
محمدی، قاسم و جمالی، مرتضی (1395). حکم به اجرای قرارداد باطل به عنوان روشی برای جبران خسارت. دادگستری، د 80، ش 95، 83 ـ 100.
محمدی‌نیا، امید و رضایی‌راد، غلام‌رضا (1397). راهکارهای ایجاد تعادل قراردادی. تحقیقات حقوقی بین‌المللی، د 11، ش 41، 347 ـ 372.
مختاری چهاربری، علی و فرحزادی، علی‌اکبر (1399). تعیین قلمرو آزادی اراده در پرتو تئوری حق و حکم. آموزه‌های فقه مدنی، د 12، ش 21، 167 ـ 190.
الموسوی البجنوردی، سید حسن (1377). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی. ج 5.
نیازآبادی، مهدی و انصاری، نرگس (1399). تحلیل وضعیت ناشی از شیوع ویروس کرونا ذیل معاذیر موجه عدم اجرای تعهدات قراردادی. تحقیقات حقوقی، د 23، ویژه‌نامة حقوق و کرونا، 459 ـ 487.
Alavi Razavi, Y. (2009). The guarantee clause of the agent in the mudaraba contract. Quarterly Journal of Islamic Economics, 33(9), 161-178. (in Persian)
Al-Mousavi Al-Bojnordi, H. (1998). Al-Qavaed al-Fiqhiyyah. Qom: Al-Hadi publication. Vol. 5. (in Arabic)
Alper, A. (2008). Hell or High Water Clause Comes Under Attack, https://www.monitordaily.com/article-posts/hell-high-water-clause-attack/
Anonymous (2022). “Come Hell or High Water”: Lessons in Risk Allocation in Commercial Contracts. Quinn Emanuel trial lawyers, 1-8.
Beatson, J., Burrows, A., & Cartwright, J. (2020). Anson's law of contract. 29th edition. Oxford University Press.
Banaeioskoei, M. (2013). Modify and terminate the contract if financial impossibility. Comparative Law Review, 4(1), 41-61. (in Persian)
Bariklou, A. (2010). The Legal Status of Condition of Capital's Guarantee in the Islamic Law. Contemporary Legal Studies Journal, 1(1), 1-23. (in Persian)
Bent, P. (2018). Trial of the Century’ Takes on Hell or High Water. Law Journal Newsletters, January 2018.
Bent, P. (2017). Whither the Hell-or-High-Water Clause? Will This Venerable Leasing Construct Survive the Expanding Use of Managed Solutions Transactions?. The Journal of Equipment Lease Financing, 35(1), 1-5.
Berman, H.J. (1963). Excuse for Nonperformance in the Light of Contract Practices in International Trade. Columbia Law Review Association.
Brunner, C. (2009). Force majeure and hardship under general contract principles: exemption for non-performance in international arbitration. Kluwer Law International BV. Vol. 18.
Breslauer, P. (1992). Finance Lease Hell or High Water Clause and Third Party Beneficiary Theory in Article 2A of the Uniform Commercial Code. Cornell Law. Rev, 77(2), 318-349.
Castillo, J.J. & McAniff, P.J. (2006). The Recruiting Guide to Investment Banking. Circinus Business Press.
Harding, M.C. (2021). All Breach of Contract Defenses (Affirmative & Other Contract Law Defenses). Cueto Law Group. https://cuetolawgroup.com/top-5-defenses-to-florida-breach-of-contract-lawsuits/
Dannemann, G. & Vogenauer, S. (2013). The Common European Sales Law in Context: Interactions with English and German Law. Pre-Contractual Duties. Oxford University Press.
Daraei, M.H. (2015). Doctrine of Frustration of Contract in English, American and Iranian Law (Comparative Study). Comparative Law Review, 6(1), 107-150. (in Persian)
Kierans, D.B. (2011). “Hell or High Water” Clauses in Equipment Leases: their enforceability in Québec, https://www.mondaq.com/canada/finance-and-banking/128426/fully-secured-gowlings-march-31-2011
Deutch, S.A. (2012). Consumer contracts law as a special branch of contract law-The Israeli model. Touro Law Rev, 29, 695-720.
Feldman, R.A. & Nimmer, R.T. (1999). Drafting Effective Contracts: A Practitioner's Guide. Wolters Kluwer.
Fraidin, S., Mitnick, J., & Steinberg, R. (2022). Hell or High Water Provisions in Merger Agreements: A Practical Approach. Harvard Law School Forum on Corporate Governance, https://corpgov.law.harvard.edu/2022/05/25/hell-or-high-water-provisions-in-merger-agreements-a-practical-approach/
Gross, E.K., Liberatore, D.A., & Whelan, S.T. (2015). Leases. The Business Lawyer, Vol. 77, 1261-1272.
Irakli, T. (2017). The principle of freedom of contract, pre-contractual obligations legal review English, EU and US law. European Scientific Journal, 13(4), 62-72.
Izanloo, M. & Shahin, A. (2020). The Nature of Insurer's Liability and its Impact on Selection Method of "Recoupment" and the Principle of Subrogation. Journal Encyclopedia of Economic Law, 27(17), 103-142. (in Persian)
La Camp, J., Kim, S., & Dissanayake, M. (2018) Challenges Associated with Applying the New Revenue Standard: Termination Rights, https://dart.deloitte.com/USDART/home/publications/archive/deloitte-publications/industry/technology/technology-alerts-challenges-associated-with-applying/termination-rights
Katozian, N. (2006). Civil Law: General Rules of Contracts. Tehran: Publishing Company. Vol. 1. (in Persian)
Katozian, N. (2010). Introduction to the science of law. Tehran: Mizan. (in Persian)
Matin, A. (2002). Collection of judicial procedure (Legal part). Tehran: Roham. (in Persian)
McConnell, J.J., & Schallheim. J.S. (1983). Valuation of asset leasing contracts. Journal of Financial Economics, 12(2), 237-261.
Mohaghegh Damad, S.M. (2013). The Rules of Islamic Jurisprudence. Tehran: Samt. (in Persian)
Mohammadi, G. & Jamali, M. (2016). Order to Execute the Void Contract as a Method of Compensation. Judiciary Law Journal, 80(95), 83-100. (in Persian)
Mokhtari Chaharbari, A. & Farahzadi, A. (2020). Determining the Scope of the Principle of Contractual Freedom in the Light of the Theory of Rule and Right. Journal of civil jurisprudence, 12(21), 167-190. (in Persian)
Niazabadi, M. & Ansari, N. (2020). Analysis of The Situation Caused by The Outbreak of Coronavirus Under the Justifiable Impediments for The Non-Performance of Contractual Obligations. Legal Research Quarterly, 23, 459-487. (in Persian)
Robins, M.B. (1997) Patching the Leaky Umbrella: Coping with Drafting Anomalies in UCC Article 2A. Journal of Equipment Lease Financing, 15(1), 3-11.
Qanawātī, J. (2010). Principle of Contract Freedom: Contracts and Contractual Conditions. Journal of Fiqh and Usul, 42(2), 135-157. (in Persian)
Rahimi, H. & Alizade, S. (2018). Essence of price adjustment in construction contracts in Iran and fidic. Private Law Research, 6(21), 147-175. (in Persian)
Rubin, P.H. (1981). Unenforceable Contracts: Penalty Clauses and Specific Performance. The Journal of Legal Studies, 10(2), 237-247.
Schäfers, H-B. & Ott, C. (2004). The Economic Analysis of Civil Law. translated by: M. Braham. Edward Elgar Publishing Limited.
Sher, S., Coffman, B., & Kec, A. (2020). Risk Allocation in Merger Agreements in an Era of Increased Enforcement. Wilson Sonsini.
Shabani, O. & Haji Mohammadi, A. (2014). An Overview of the Doctrine of Frustration and Force Majeure. Journal of law and politics, 10(21), 111-130. (in Persian)
Shahidi, M. (2013). Civil Law: Terms of contract. Tehran: Majd publications. (in Persian)
Soltan Ahmadi, J. & Valaei, M. (2019). Valid Conditions and Terms Subsequent Avoidance of Contract under Iranian Law and International Documents. Private Law Research, 8(28), 91-118. (in Persian)
Tai, E. & Tjong, T. (2018). Force majeure and excuses in smart contracts. European Review of Private Law, 26(6), 787-804.
Treitel, G.H. (2003). The law of contract. 11th edition. Sweet & maxwell.
Weinberg, K. (2015). Structured Finance and Revenue Streams: Not Absolute and Unconditional, Monitordaily, https://www.monitordaily.com/article-posts/structured-finance-and-revenue-streams-not-absolute-and-unconditional/