تأملی در اقسام خسارت تأخیر تأدیه و امکان اعمال آن در دیون ارزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس‌ارشد، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

خسارت تأخیر تأدیة وجه نقد، به حسب اینکه دین ریالی یا ارزی باشد و هر یک مستند به چک باشد یا نباشد، بر چهار قسم است. وضعیت برخی از این اقسام، از جمله خسارت تأخیر دیون ارزی مستند به چک، در هاله‌‌ای از ابهام است. از یک ‌سو قانون صدور چک به طور اطلاق از خسارت تأخیر تأدیة چک سخن‌ گفته و از سوی دیگر مکانیسم محاسبة خسارت تأخیر، که بر اساس شاخص اعلامی بانک مرکزی است، در مورد چک ارزی قابل اعمال نیست. در این مقاله، در مقام نقد رأیی که با تبدیل ارز به مبلغ ریالی دارنده را به خسارت تأخیر تأدیه محکوم کرده، به دلایل متعدد اثبات می‌شود که خسارت تأخیر در خصوص دیون ارزی، اعم از مستند به چک یا غیر آن، در وضعیت فعلی حقوق ایران فاقد مبنای قانونی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Contemplation on the Sorts of Late Payment Damage and Applicability of them to Foreign Currency Debts

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Alsharif 1
  • Seyed Mohsen Gaemfard 2
  • Seyed Mohammad Mahdi Mansouri Tehrani 3
1 Associate Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 MSc., Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Based on the type of debt due to be based on rial or foreign currencies and also due to be documented by cheque or not, the late payment damage is divided into four categories. Among them, the case of late payment compensation of foreign currency debts documented by cheque is ambiguous. On one hand, the late payment damage has been assigned absolutely in the code of “issuance of cheque” and on the other hand, the calculation method of this compensation which is based on the announced index of central bank cannot be applied to the cheques that have been issued with foreign currencies. There’s a judgment within which the drawer is sentenced to pay the late payment damage in the way that the sum of cheque is changed from a foreign currency to rial. As to review the judgment, in this article it’s proved with several reasons that there’s no legal basis in Iranian current legal status for the late payment compensation of foreign currency debts whether documented by cheque or not.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cheques with Foreign Currencies
  • Late Payment Damage
  • Late Payment Penalty
  • Usury

مراجع

آرا به شماره‌های 9309970221201535 و 9309970907000323 و 9109972130600714، مستخرج از سامانۀ آرا و رویه‌های قضایی، بانک دادة آرای پژوهشگاه قوۀ قضاییه، به آدرس اینترنتی: http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Search.aspx
بهجت، محمدتقی (1428 ق). استفتائات، قم، دفتر حضرت ‌آیت‌الله ‌بهجت، ج 3.
تسخیری، محمدعلی (1382). «شرط کیفرى مالى در بانک‌دارى بدون ربا»،‌فقه ‌اهل‌بیت(ع) فارسی، ش 35، صص 63 ـ 71.
زنگباری، ناصر (1394). حقوق بانکی، تهران، جنگل، ج 1.
السان، مصطفی (1389). حقوق بانکی، چ 3، تهران، سمت.
سلطانی، محمد (1390). حقوق بانکی، چ 4، تهران، میزان.
الشریف، محمدمهدی (1393). منطق‌ حقوق، چ 3‌، تهران، شرکت‌ سهامی ‌انتشار.
شیروی، عبدالحسین (1380). «نقد و بررسی ‌مقررات ‌آیین‌ دادرسی ‌مدنی ‌راجع ‌به ‌مطالبۀ خسارات ‌قراردادی ‌و تأخیر تأدیه»، مجتمع‌ آموزش ‌عالی ‌قم، ش 9، صص 7 ـ 50.
صافی‌گلپایگانی، لطف‌الله (1417 ق). جامع‌الاحکام، چ 4، قم، انتشارات ‌حضرت ‌معصومه(‌س)، ج 2.‌
فاضل‌لنکرانی، محمد (1383). جامع المسائل، چ 11، قم، ‌امیر قلم، ج 1.
مکارم‌شیرازی، ناصر (1427 ق). استفتائات ‌جدید، چ 2، قم، انتشارات ‌مدرسة ‌امام ‌على‌بن‌ابى‌طالب(‌ع)، ج 2‌.
منتظری، حسین‌علی (1388). رسالة ‌استفتائات، تهران، ‌سایه، ج 3.
موسوی‌خویی، سید ابوالقاسم (1410 ق). منهاج ‌الصالحین (للخوئی)، چ 28، قم، مدینه ‌العلم، ج 2.
یوسفی، احمدعلی (1381). «بررسى ‌فقهى ‌نظریه‌هاى ‌جبران‌ کاهش‌ ارزش‌ پول (2)»، ‌فقه ‌اهل‌بیت(ع) فارسی، ش 31، صص 59 ـ 137.
References
Alsharif, M. (2014). The Logic of Law, 3rd Printing, Tehran, Sahaami Enteshaar Corporation. (in Persian)
Bejat, M. (2004). Esteftaa’at (Fatwas), 1st Printing, Qom, Ayatollah Behjat’s Office, Vol. 3. (in Persian)
Elsaan, M. (2010). Banking Law, 3rd Printing, Tehran, Samt Publishing. (in Persian)
Faazel Lankaraani, M. (2004). Jaameolmasaael, 11th Printing, Qom, Amir Qalam Publishing, Vol. 1. (in Persian)
Makaarem Shiraazi, N. (2003). New Esteftaa’at (Fatwas), 2nd Printing, Qom, Emaam Ali’s School Publishing, Vol. 2. (in Persian)
Montazeri, H. (2009). Resaaleh Esteftaa’at (Fatwas), 1st Printing, Tehran, Saayeh Publishing, Vol. 3. (in Persian)
Mousavi Khoei, S. A. (1987). Menhaajosaalehin, 28th Printing, Qom, Madinatoelm Publishing, Vol. 2. (in Arabic)
Saafi Golpayegaani, L. (1994). Jaameolahkaam, 4th Printing, Qom, Hazrate Masoumeh Publishing, Vol. 2. (in Persian)
Shiravi, A. (2001). “Review of The Provisions of Civil Procedure regarding The Contractual Liability and Late Payment Compensation”, High Education Complex of Qom, Issue (9), pp. 7-50. (in Persian)
Soltaani, M. (2011). Banking Law, 4th Printing, Tehran, Mizaan Publishing. (in Persian)
Taskhiri, M. (2003). “Financial Penalty Condition in Interest-Free Banking”, Journal of Ahlebeyt’s Jurisprudence (Persian), Issue (35), pp. 63-71. (in Persian)
Yousefi, A. (2002). “Jurisprudential Review of the Theories in Compensation of Devaluation (2)”, Journal of Ahlebeyt’s Jurisprudence (Persian), Issue (31), pp. 59-137. (in Persian)
Zangbaari, N. (2015). Banking Law, 1st Printing, Tehran, Jangle Publishing, Vol. 1. (in Persian)
Http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Search.aspx.
مجله علمی
دوره 17، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1399
صفحه 351-371

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار